NPS અને UPS વચ્ચે શું છે અંતર, શું છે સમાનતા, કર્મચારીઓને કઈ યોજનામાં મળશે વધુ લાભ, જાણો દરેક વિગત

નવી દિલ્હીઃ  Unified Pension Scheme: 23 લાખ કર્મચારીઓને મોટો લાભ આપતા કેન્દ્ર સરકારે યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ લાગૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. હવે સરકારી કર્મચારીઓ પાસે યુપીએસ અને એનપીએસમાંથી એકની પસંદગી કરવાનો પણ વિકલ્પ છે. પરંતુ આ વચ્ચે બંને પેન્શન સ્કીમને લઈને હજુ પણ કેટલાક સવાલો ઉઠી રહ્યાં છે. તેવામાં અમે તમને આ બંને સ્કીમની સંક્ષિપ્ત માહિતી આપી રહ્યાં છીએ.

એકીકૃત પેન્સન યોજના(યુપીએસ)
•    પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે એકીકૃત પેન્સન યોજના(યુપીએસ)ને મંજૂરી આપી છે.
•    યુપીએસ આગામી નાણાકીય વર્ષ એટલે કે એપ્રિલ 1, 2025 થી લાગુ થશે.
•    સરકારી કર્મચારીઓ માટે પેન્શન એ મુખ્ય ભાવનાત્મક અને નાણાકીય મુદ્દો છે, જે અંતર્ગત નોકરીની સુરક્ષાના પૂરક તરીકે કામ કરે છે.
•    આ નવી યોજનાથી લગભગ 23 લાખ કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓને ફાયદો થશે.
•    રાજ્ય સરકારો દ્વારા અપનાવવા માટે સમાન માળખું તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે. જો અપનાવવામાં આવે તો તે 90 લાખ સરકારી કર્મચારીઓને ફાયદો થઈ શકે છે જેઓ હાલમાં એનપીએસ પર છે.
•    આ યોજના એનપીએસ કરતાં વધુ સારી અને ઓપીએસ જેટલી સારી છે.

•    "યુપીએસ ના 5 સ્તંભો" છે:
    સુનિશ્ચિત  પેન્શન:25 વર્ષની ન્યૂનતમ લાયકાતવાળી સેવા માટે નિવૃત્તિ પહેલાં છેલ્લા 12 મહિનામાં સરેરાશ બેઝિક વેતનના 50%. આ પગાર ઓછામાં ઓછા 10 વર્ષથી ઓછી ન હોય તે સેવાની અવધિ ના પ્રમાણમાં હોવો જોઈએ.
    સુનિશ્ચિત કૌટુંબિક પેન્શન:કર્મચારીનું 60% પેન્શન તેના મૃત્યુ પહેલાં તરત જ.
    સુનિશ્ચિત લઘુત્તમ પેન્શન:ઓછામાં ઓછા 10 વર્ષની સેવા પછી નિવૃત્તિ પર દર મહિને રૂ. 10,000.
    ફુગાવો સૂચકાંક:સુનિશ્ચિત પેન્શન,સુનિશ્ચિત ફેમિલી પેન્શન અને સુનિશ્ચિત ન્યુનત્તમ પેન્શન પર, સેવા કર્મચારીઓના કિસ્સામાં ઓલ ઈન્ડિયા કન્ઝ્યુમર પ્રાઇસ ઈન્ડેક્સ ફોર ઈન્ડસ્ટ્રીયલ વર્કર્સ (AICPI-IW) ના આધારે મોંઘવારી રાહત આપવામાં આવશે. આ લાભ સુનિશ્ચિત કરે છે કે આ પેન્શન સમયાંતરે ફુગાવા અને જીવન ખર્ચમાં ફેરફાર સાથે એડજસ્ટ થાય છે.
    ગ્રેચ્યુઇટી ઉપરાંત નિવૃત્તિ પર એકમ રકમની ચુકવણી
o    દરેક પૂર્ણ કરેલ છ મહિનાની સેવા માટે નિવૃત્તિની તારીખે માસિક વેતન (પગાર + ડીએ) ની 1/10 મો ભાગ 
o    આ ચુકવણી ખાતરી કરેલ પેન્શનની રકમમાં ઘટાડો કરશે નહીં.

એનપીએસ અને યુપીએસ 

•    કર્મચારી તરફથી યોગદાન: એનપીએસ  માટે કર્મચારીના મૂળભૂત પગારના 10% યોગદાનની જરૂર છે, જે સરકાર તરફથી 14% યોગદાનની સમકક્ષ છે. યુપીએસ હેઠળ, યુપીએસ માં સરકારનું યોગદાન વર્તમાન 14% થી વધીને 18.5% થશે, જ્યારે કર્મચારીઓ તેમના મૂળભૂત પગાર અને ડીએ ના 10% યોગદાન આપવાનું ચાલુ રાખશે.સરકાર યોગદાન માટે વધારાનો બોજ ઉઠાવી રહી છે.

•    ગેરંટીકૃત નિશ્ચિત પેન્શનની રકમ: યુપીએસ  ગેરંટીકૃત પેન્શન ઓફર કરે છે, જે 1 જાન્યુઆરી, 2004 પછી સેવામાં જોડાતા લોકો માટે પગારના 50% છે. જો કે, એનપીએસ એ બજાર સાથે જોડાયેલ વ્યાખ્યાયિત યોગદાન યોજના છે. જો કે એનપીએસ માંથી મેળવેલા નાણાંનું બજારમાં રોકાણ કરવામાં આવતું હોવાથી, પેન્શનની રકમ નિશ્ચિત નથી અને બજારની સ્થિતિને આધારે વધઘટને આધીન છે.

•    એનપીએસ ગ્રાહક સુનિશ્ચિત પેન્શન યોજના નો લાભ લેવા માટે યુપીએસ નો વિકલ્પ પસંદ કરી શકાય  છે. વર્તમાન તેમજ ભાવિ કર્મચારીઓની પાસે એનપીએસ અથવા યુપીએસ ની વચ્ચે એક વિકલ્પ હશે.

•    યુપીએસ ની જોગવાઈઓ એનપીએસ ના અગાઉના સેવાનિવૃત્ત કર્મચારીઓને (જેઓ પહેલાથી જ નિવૃત્ત થઈ ચૂક્યા છે) તેમને લાગુ પડશે.અગાઉના સમયગાળાના લેણાં પીપીએફ દરો પર વ્યાજ સાથે ચૂકવવામાં આવશે.