Afghanistan: પંજશીર કેમ ગણાય છે અફઘાનનો અભેદ કિલ્લો? શું શેર-એ-પંજશીર મારશે તાલિબાન પર પંજો?

તારક વ્યાસ, અમદાવાદઃ અફઘાનિસ્તાનના ઉપ-રાષ્ટ્રપતિ અમરૂલ્લાહ સાલેહે પોતાની જાતને વચગાળાના પ્રમુખ તરીકે જાહેર કર્યા છે કારણ કે તેઓ પૂર્વ ઉત્તરી ગઠબંધનના અવશેષો સાથે જોડાયા હતા જેઓ પાંજશીર ખીણમાં તેમના અભયારણ્યમાં પાછા ફર્યા હતા. ઉત્તર અફઘાનિસ્તાનના એકાંત પર્વતીય વિસ્તારમાં પ્રતિકાર રચાઈ રહ્યો છે જ્યાં લડવૈયાઓ તાલિબાન શાસનને હટાવવાની આશા રાખે છે, પરંતુ નિષ્ણાતોએ પ્રશ્ન કર્યો છે કે આધુનિક યુદ્ધમાં વર્ષો જૂની લડાઈને કેટલો ટેકો મળશે. આ બીજા અફઘાન રેઝિસ્ટન્સના ( પ્રતિકારના ) સભ્યો કોણ છે અને તાલિબાન સામે તેમની પાસે કેવી તકો છે?

તાલિબાન સામે મુજાહિદ્દીન પ્રતિકાર હવે શરૂ થાય છે. તાલિબાનોએ અફઘાનિસ્તાન પર પોતાનો કબજો પૂર્ણ કર્યો અને કાબુલ પર તેમના કાળા અને સફેદ ધ્વજ ફરકાવ્યા, યુએસ પ્રમુખ જો બિડેને 17 ઓગસ્ટના રોજ યુએસ સૈનિકો પાછા ખેંચવાનું સમર્થન આપ્યું. અફઘાન સૈનિકો પોતાને લડવા તૈયાર નથી તેવા યુદ્ધમાં અમેરિકનોએ મરવું અને લડવું ન જોઈએ, એમ તેમણે લડાઈ વગર અફઘાન સેનાના પતનના જવાબમાં કહ્યું. જો કે, અફઘાનિસ્તાન તરફથી એક અવાજ આવ્યો જેણે સખત પ્રતિકાર કર્યો.  17 ઓગસ્ટના રોજ, અફઘાનિસ્તાનના પ્રથમ ઉપરાષ્ટ્રપતિ અમરૂલ્લાહ સાલેહે એક ટ્વીટ કર્યું હતું જે અમેરિકાનું અફઘાનિસ્તાન માંથી નીકળી જવું  અને તાલિબાન સામેની લડાઈ ચાલુ રાખવાના તેમના સંકલ્પને લઈને તેમની નિરાશાનું પ્રતીક છે.  

15 ઓગસ્ટના રોજ, જ્યારે તાલિબાને કાબુલ પર પોતાનો કબજો પૂર્ણ કર્યો, સોશિયલ મીડિયા પર પોસ્ટ કરવામાં આવેલા એક વિડીયોમાં સાલેહ, અહમદ મસૌદ અને જનરલ બિસ્મિલ્લાહ મોહમ્મદી હેલિકોપ્ટરમાં અજાણ્યા સ્થળ માટે ઉતરતા જોવા મળ્યા. ત્રણેય વંશીય તાજિક છે, અફઘાનિસ્તાનનો બીજો સૌથી મોટો સમુદાય છે, અને વધુ મહત્વની રીતે કરિશ્માત્મક ગેરિલા કમાન્ડર અહમદ શાહ મસૌદ સાથે નજીકથી ઓળખવામાં આવે છે, જેમણે તાલિબાન સામે યુદ્ધ લડ્યું હતું અને બાદમાં, કઠોર પંજશીર ખીણની અંદર તેના પાયામાંથી તાલિબાન સામે લડ્યા હતા. અહમદ મસૌદ ગેરિલા નેતાનો પુત્ર છે અને તાજેતરમાં રાજકારણમાં પ્રવેશ કર્યો છે. સાલેહ અગાઉ અફઘાન ગુપ્તચર સેવા, નેશનલ ડિરેક્ટોરેટ ઓફ સિક્યુરિટી (એનડીએસ) માં કાઉન્ટર ઇન્ટેલિજન્સના વડા હતા. તેના માર્ગદર્શક મસૂદની જેમ, તે તાલિબાન અને તેમના આશ્રયદાતાઓ, પાકિસ્તાન આર્મીની આઈએસઆઈનો અદમ્ય દુશ્મન છે.  તેમના 2018 ના પુસ્તક, ડિરેક્ટોરેટ એસ, માં યુએસ લેખક સ્ટીવ કોલ વર્ણવે છે કે, એનડીએસના વડા તરીકે, સાલેહે પાકિસ્તાનમાં છુપાયેલા તાલિબાન અને અલ કાયદાના નેતાઓ પર ફાઇલો અને સરનામાં એકઠા કર્યા,  પશ્તો બોલતા એજન્ટોને તાલિબાનમાં મૂક્યા અને તાલિબાન કમાન્ડરોના ઘરો અને વ્યવસાયોનો નકશો બનાવવા માટે ક્વેટા અને પેશાવરની શેરીઓમાં પેટ્રોલિંગ માટે ખબરીઓ  ને રૂપિયા પૈસા પણ આપ્યા હોવાનું મનાય છે.

17 ઓગસ્ટના રોજ, સાલેહે અફઘાનિસ્તાનના બંધારણને ટાંકીને પોતાને અફઘાનિસ્તાનના વચગાળાના પ્રમુખ જાહેર કર્યા, જ્યાં 'ગેરહાજરી, ભાગી જવાના કિસ્સામાં પ્રથમ ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદ સંભાળશે.  રાષ્ટ્રપતિનું રાજીનામું અથવા મૃત્યુ. સાલેહ, જેના ટ્વિટર ડિસ્ક્રીપ્ટરમાં ઉલ્લેખ કર્યો છે કે 'સ્પાઇઝ નેવર ક્વિટ', જેઓ હાલમાં અજ્ઞાત સ્થળે છે.  તેની સાથે અહમદ મસૂદ અને જનરલ મોહમ્મદી જોડાયા છે. પંજશીર ખીણ, જ્યાં આ ત્રણેય હોવાનું માનવામાં આવે છે, તે તાલિબાન દ્વારા ન લેવામાં આવેલા છેલ્લા જિલ્લાઓમાંનો એક છે.

શું તેઓ તાલિબાન સામે ટકી શકે છે?
છેલ્લી વખત 2001 માં મસૌદ સિનિયર દ્વારા પ્રતિકાર કરવામાં આવ્યો હતો .  9/11 ના હુમલાના બે દિવસ પહેલા જ અલ કાયદા દ્વારા તેની હત્યા કરવામાં આવી હતી. તે સમયે, 'ઉત્તરી જોડાણ', જેનું નેતૃત્વ તેમણે તાજિકિસ્તાનની સરહદે અફઘાનિસ્તાનના તાજિક-પ્રભુત્વ ધરાવતા ઉત્તરીય વિસ્તારોના ભાગોને નિયંત્રિત કર્યું હતું, જે અફઘાનિસ્તાનના ઉત્તરમાં દેશોમાંથી લડવૈયાઓ અને સામગ્રીના મુક્ત પ્રવાહને મંજૂરી આપે છે. આ વખતે, તાલિબાનોએ સૌપ્રથમ તે ઉત્તરીય વિસ્તારો તરફ પ્રયાણ કર્યું જેથી સરકારી દળોને આ પ્રદેશનો ઇનકાર કરી શકાય. પંજશીર જિલ્લો 34 માંથી એક માત્ર તાલિબાનના હાથમાં આવતો નથી અને આ રીતે ઇસ્લામિક રિપબ્લિક ઓફ અફઘાનિસ્તાન પાસે છે. પશ્ચિમી સાથીઓ માટે સરકારને ટેકો આપવો અને તેને ફરીથી પુરવઠો આપવો અત્યંત મુશ્કેલ હશે. પંજશીર આજે તાલિબાન અંકુશિત અફઘાનિસ્તાનના સમુદ્રમાં એક ટાપુ છે. તે ભૂતકાળમાં પણ ત્યાં રહ્યો છે.