2000 ಮುಖಬೆಲೆ ನೋಟುಗಳು ನಾಪತ್ತೆ!

ಹಲವು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು 2000 ರೂ. ನೋಟುಗಳು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಗದು ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ ಎಂಬ ವದಂತಿಗಳಿವೆ.

ನವದೆಹಲಿ: ನೋಟು ಅಮಾನೀಕರಣಗೊಂಡ ಒಂದೂವರೆ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಹಲವು ರಾಜ್ಯಗಳ ಎಟಿಎಂಗಳು ನೋಟು ರದ್ಧತಿಯ ದಿನಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತಿವೆ. ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ತೆಲಂಗಾಣ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಸೇರಿದಂತೆ ದೇಶದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಜನರು ನಗದು ಕೊರತೆ ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನೋಟು ರದ್ಧತಿಯಿಂದ ತಲೆದೂರಿದ್ದ ನಗದು ವಹಿವಾಟಿನ ಸಮಸ್ಯೆ ತಹಬದಿಗೆ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಸರ್ಕಾರ ಹಾಗೂ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಆದರೂ ನಗದು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವೇನೂ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾತ್ರ ಹಾಗೆ ಉಳಿದಿದೆ. ಹಲವು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು 2000 ರೂ. ನೋಟುಗಳು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಗದು ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ ಎಂಬ ವದಂತಿಗಳೂ ಹರಡಿವೆ.

ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆಗಾಗಿ ಹಣ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿರಬಹುದು ಎಂಬ ಚರ್ಚೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ರೂ 2 ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿಗಳ ನೋಟುಗಳ ಪೂರೈಕೆಯ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ, ದೇಶದ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಎಟಿಎಂಗಳಲ್ಲಿ ಹಣದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಉಂಟಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಚುನಾವಣೆ ಹೊಸ್ತಿಲಿನಲ್ಲಿರುವ ರಾಜ್ಯವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಚುನಾವಣೆಗಾಗಿ ಹಣ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿರಬಹುದು ಎಂಬ ಊಹಾಪೋಹಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹರಿದಾಡುತ್ತಿವೆ.

ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಏಕಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು?
ದೇಶದ ನಗದು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಮುದ್ರಣ ಮತ್ತು ವಿಲೇವಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿವೆ ಎಂದು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ತಜ್ಞರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಇದು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಕಾರಣವೆಂದು ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ನಗದು ಕೊರತೆಯು ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದಿನ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಐದು ರಾಜ್ಯಗಳು ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಹೋಗಲಿವೆ.  ಇದಲ್ಲದೆ, ದೇಶದ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯು 2019 ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ಒಂದು ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ, ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಚುನಾವಣೆ ತಯಾರಿಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಗದು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚುನಾವಣಾ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ನಾಯಕರು ಹಣವನ್ನು ಜೋಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬಂತಹ ವಾದಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಬಲವೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ.

ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗಾಗಿ ನಗದು ವ್ಯವಸ್ಥೆ
ಚುನಾವಣಾ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಣ ಮತ್ತು ನಗದು ಪೂರೈಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿವೆ ಎಂದು ಮೂಲಗಳು ಹೇಳಿವೆ. ಹೇಗಾದರೂ, ಹಣವಿಲ್ಲದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ನಗದು ಪರಿಚಲನೆ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಕಾರಣ ಸರಿಯಾಗಿ ತೋರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಹಣವನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಚುನಾವಣೆಗಾಗಿ ಶೇಖರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ನಿಷೇಧದ ನಂತರ, ಎಲ್ಲರೂ ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ಇಲಾಖೆಯ ರೇಡಾರ್ನಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ತಜ್ಞರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚದ ಬಗ್ಗೆ ಐಟಿ ಇಲಾಖೆ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಚುನಾವಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಗದು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡುವುದು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಆ  ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡುವ ಬದಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯ ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ ಸಿದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸಂಗ್ರಹಣೆಯ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ, ಅಂತಹ ಜನರನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವುದು ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಕಬ್ಬಿಣದ ಕಡಲೆಯಂತೆಯೇ ಸರಿ.

'ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ' 2000 ರೂ. ನೋಟುಗಳು ಎಲ್ಲಿವೆ?
ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಎಸ್.ಸಿ. ಗಾರ್ಗ್ ಅವರು 2000 ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರು ಕಪ್ಪು ಹಣವನ್ನು ಇರಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು."ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ 2000 ರೂಪಾಯಿಗಳ 6 ಲಕ್ಷ 70 ಸಾವಿರ ಕೋಟಿ ನೋಟುಗಳಿವೆ. ಈ ಸಂಖ್ಯೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು. ರೂ. 2000 ರ ಪರಿಚಲನೆಯು ಪ್ರಸರಣದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ. ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ತನಿಖೆ ನಡೆದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ದೊಡ್ಡ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಇಡುವುದರಲ್ಲಿ ಸರಾಗತೆ ಇದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಜನರು 2,000 ರೂಪಾಯಿಗಳ ನೋಟುಗಳ ಉಳಿತಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿರಬಹುದು ಎಂದು  ಅವರು ಹೇಳಿದರು.

ಬ್ಲಾಕ್ ಆದ ಎಟಿಎಂ ಕ್ಯಾಸೆಟ್
ಎಸ್.ಸಿ ಗಾರ್ಗ್ ಪ್ರಕಾರ, ಎಟಿಎಂನಲ್ಲಿ ಹಾಕುತ್ತಿರುವ 2000 ರೂಪಾಯಿಗಳು ಮತ್ತೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳಿಗೆ ಬರುತ್ತಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, 2000 ರೂಪಾಯಿಗಳ ಸ್ಟಾಕ್ ಕಡಿಮೆ ರನ್ ಆಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಎಟಿಎಂನಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಸೆಟ್ಗಳು ಖಾಲಿಯಾಗಿವೆ. ಇದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಸುಮಾರು 50 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ, ಈಗ ಅದನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ. 'ಎಟಿಎಂಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಕ್ಯಾಸೆಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 65 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡಬಹುದು. ಒಂದು ಕ್ಯಾಸೆಟ್ನಲ್ಲಿ 2000 ರೂ. ನೋಟುಗಳು, ಎರಡು ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ಗಳಲ್ಲಿ 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು ಒಂದು ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ನಲ್ಲಿ 100 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ತುಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ. 2000 ರೂ. ನೋಟುಗಳ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಿಂದಾಗಿ ಎಟಿಎಂನ ಶೇಕಡಾ 45 ರಷ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಬ್ಯಾಂಕರ್ಗಳು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಣದ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು ಮತ್ತು ಆರ್ಬಿಐಯ ಕರೆನ್ಸಿ ಚೆಸ್ಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ನೋಟುಗಳ ಮುದ್ರಣ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತ್ವರಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆಯೆಂದು ಆರ್ಬಿಐ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಹೇಗಾದರೂ, ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಗದು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಕೆಲವು ದಿನಗಳು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಎಟಿಎಂಗಳಲ್ಲಿ ನಗದು ಹಣವನ್ನು ತಲುಪಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂದು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹೇಳಿದೆ.