मुंबई : कोरोना साथीच्या आजारामुळे (COVID19 Pandemic)देशाच्या अर्थव्यवस्थेला मोठा झटका बसला आहे. तसेच लोकांच्या बचतीवरही याचा परिणाम दिसून येत आहे. पैसे-बचत आणि खर्च करणे या गोष्टींवरही मोठी प्रभाव दिसून येत आहे. कोरोनाच्या साथीने लोकांना बचत करण्यात भाग पाडले आहे. कारण कोरोनावरील उपचार खर्च जास्त असल्याने लोक भीतीपोटी बचत करत आहेत. ते त्यांना अधिक जरुरीचे वाटत आहे. एसबीआयच्या रिसर्चनुसार (SBI Research) बँकिंग सिस्टीममध्ये आर्थिक वर्ष 2021 पासून डिपॉझिट आणि क्रेडिटचा एक नवीन ट्रेंड दिसून येत आहे. यापूर्वी सर्वसाधारणपणे असे कधी दिसले नाही, हे पहिल्यांदा होत आहे.
गेल्या वर्षी कोरोना साथीच्या आजारानंतर हा कल बदलला आहे. बँकिंग प्रणालीत ठेवी वाढल्यामुळे पत पतातही वाढ झाली आहे. आर्थिक वर्ष 2021 पासून बँकिंग प्रणाली ठेवी आणि पत या संदर्भात नवीन ट्रेंड पाहायला मिळत आहे. तथापि, आधी सहसा असे होत नव्हते. साधारणत: एप्रिलमध्ये ठेवी आणि पत कमी होते. एसबीआय समूहाचे मुख्य आर्थिक सल्लागार सौम्य कांती घोष यांच्या अध्यक्षतेखालील झालेल्या संशोधनानंत एक अहवाल सादर करण्यात आला. या अहवालात म्हटले आहे की एप्रिल 2020 मध्ये बँकिंग प्रणालीतील ठेवी 1.50० लाख कोटी रुपयांपर्यंत गेली.
यावेळीही देशात प्रथमच कोरोना लॉकडाउन लादला गेला. तर एप्रिल 2019 च्या आकडेवारीवर नजर टाकली तर ठेवींमध्ये जवळपास 90 हजार कोटींची घसरण झाली. मागील आर्थिक वर्षाच्या सुरुवातीच्या महिन्यातील ठेवीची आकडेवारी पाहिल्यास त्यातील नकारात्मक वाढदेखील दिसेल. आता जर आपण 2022 च्या आर्थिक वर्षाच्या एप्रिलच्या आकडेवारीवर नजर टाकली तर बँकिंग सिस्टमच्या ठेवीमध्ये 9 एप्रिलपर्यंत 1 लाख कोटी रुपयांची वाढ झाली आहे. या आकडेवारीवरून हे स्पष्ट झाले आहे की लोक आता अधिक बचत करीत आहेत. या वापरावर तीव्र परिणाम होईल. म्हणजेच, लोक जर खर्चापेक्षा बचतीस प्राधान्य देत असतील तर ग्राहकांच्या मागणीवर परिणाम होईल.
देशात कोरोना महामारीची सुरुवात झाल्यापासून क्रेडिट मागणीच्या प्रवृत्तीत देखील बदल झाला आहे. गेल्या दोन वर्षात एप्रिलमध्ये क्रेडिट मागणीत घट झाली आहे. म्हणजेच, साथीच्या रोगामुळे, क्रेडिटची मागणी वाढली आहे. हे अशा प्रकारे समजू शकते की साथीच्या आजारावर मात करण्यासाठी लोकांकडून क्रेडिट मागणी वाढत आहे.
सौम्या कांती घोष यांनी आपल्या संशोधन अहवालामध्ये महामारीवर नियंत्रण ठेवण्याच्या मार्गावरही चर्चा केली आहे. ते म्हणतात की ग्रामीण भागात साथीच्या रोगाचा प्रसार झपाट्याने झाला आहे. जवळपास निम्मे नवीन प्रकरणे ग्रामीण भागातून येत आहेत. अशा परिस्थितीत ही साथीची रोकण्यासाठी लसीकरण कार्यक्रमास वेग द्यावा लागेल. गेल्या काही दिवसांत दररोज 4 लाखाहून अधिक नवीन कोरोना प्रकरणे येत आहेत. आतापर्यंत 2.15 कोटी लोकांना संसर्ग झाला आहे. कोरोनामुळे देशात मरण पावलेल्या लोकांची संख्याही 2.34 लाखांहून अधिक झाली आहे.
कोरोनाची दुसरी लाट इतकी धोकादायक पसरली की आपल्याला जगाची मदत घ्यावी लागली. जगातील अनेक देश पैशांव्यतिरिक्त वैद्यकीय ऑक्सिजन किंवा जीवनरक्षक औषधे पुरवित आहेत. गेल्या काही दिवसातील आकडेवारी सांगत आहे की जगातील एकूण कोरोना प्रकरणांपैकी सुमारे 45 टक्के प्रकरणे एकट्या भारतात आहेत. अहवालात असे स्पष्ट म्हटले आहे की लसीकरण कार्यक्रम जलदगतीने वाढविणे हा साथीचा रोग थांबविण्याचा एकमेव मार्ग आहे. हे मिशन मोडमध्ये करणे आवश्यक आहे.