तुमचा-आमचा जीव वाचवणारी कोरोना वॅक्सीन नेमकी तयार होते तरी कशी? - पाहा

कोरोना व्हायरसने संपूर्ण जगात थैमान घातलं आहे. 

May 04, 2021, 21:57 PM IST

कोरोना व्हायरसने संपूर्ण जगात थैमान घातलं आहे. कोरोनावर मात मिळवण्यासाठी अनेक देशांनी त्यांच्या नागरिकांना कोरोना लस दिली आहे. तर काही देशांमध्ये लसीकरण सुरू आहे. अशात कोरोना व्हायरसपासून आपलं संपक्षण करणारी लस नक्की कशी तयार होते? असा प्रश्न तर प्रत्येकालाचं पडला आहे. तर फायझर लस तयार होण्यासाठी  जवळपास 60 दिवसांचा कालावधी लागतो. 

1/9

प्रथम वैज्ञानिक मास्टर सेल बँकेतून डीएनएची एक कुपी काढतात. प्रत्येक लसीमध्ये डीएनए असतं. या कुपी 150 अंशांपेक्षा कमी तापमानात ठेवल्या जातात. ज्यामध्ये  प्लाजमिड्स (Plasmids)नावाच्या डीएनएची एका छोटी रिंग असते.  त्यानंतर प्लाजमिड्स  वितळवून आणि ई कोली बॅक्टेरियामध्ये प्लाजमिड  टाकलं जातं. एका  कुपीमध्ये 5 कोटीपेक्षा जास्त लसी तयार होवू शकतात.

2/9

सुधारित जीवाणू फ्लास्कमध्ये ठेवतात आणि फिरवले जातात आणि नंतर उबदार वातावरणात ठेवतात. ज्यामुळे जीवाणू मल्टीप्लाय होवू शकतात. पूर्ण रात्र जीवाणू वाढल्यानंतर त्यांना फरमेंटरमध्ये टाकलं जातं. यामध्ये 300 लिटर पोषक द्रव पदार्थ असतात. त्यानंतर चार दिवसांसाठी ते तसचं ठेवलं जातं. 

3/9

न्यूयॉर्क टाईम्सने दिलेल्या वृत्तानुसार प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर वैज्ञानिक रसायनांचे मिश्रण करून बॅक्टेरिया वेगळे करतात. त्यानंतर प्लाजमिडला सेल्सपासून वेगळं करण्यात येत. अखेर त्यामधून जीवाणू काढले जातात. प्रक्रिया पुर्ण झाल्यानंतर  जुन्या नमुन्याशी तुलना करून पाहिले जाते. प्लाझ्मिडची शुद्धता तपासल्यानंतर त्यामध्ये एन्झाइम्स नावाचे प्रथिने टाकले जातात.

4/9

त्यानंतर उरलेल्या जीवाणूंवर प्रक्रिया केली जाते. ज्यामधून 1 लिटर शुद्ध डीएनए मिळतो. महत्त्वाचं म्हणजे 1 बाटली डीएनएपासून 15 लाख लसी तयार होतात. डीएनएची प्रत्येक बाटली गोठविली आणि सील केली आहे. त्यानंतर एका छोट्या मॉनिटर बॉक्समध्ये बंद केलं जातं. एका कंटेनरमध्ये  48 बॅग असतात. त्यांच्याभोवती बर्फ ठेवला जातो. 

5/9

कंटेनरसोबत कोणतीही छेडछाड होऊ नये याची पुरेपूर काळजी घेतली जाते, नंतर ते मास येथील अँडोव्हरला पाठविले जातं. याठिकाणी डीएनएची RNA किंवा  mRNA सोबत प्रक्रिया केली जाते. बाकी  बाटल्यांना जर्मनी स्थित मँज प्लांट याठिकाणी पाठवण्यात येत. येथून युरोप आणि इतर देशांच्या बाजारपेठेत लस बनविली जाते. 

6/9

वैज्ञानिक सतत प्रक्रिया करून mRNAच्या शुद्धतेची तपासणी करतता. त्यानंतर बॅग 20 अंश तापमानात ठेवल्या जातात.  त्यानंतर त्यांना कालामाजू, मिच याठिकाणी पाठवण्यात येतात. 

7/9

पुढच्या टप्प्यात वैज्ञानिक ऑयली लिपिड तयार करतात.  ऑयली लिपिड mRNAला सुरक्षित ठेवण्यात मदत करतात. हे मानवी पेशींमध्ये पोहोचण्यास मदत करते. लिपिड्स इथेनॉलमध्ये मिसळले जातात. इथॅनॉल आणि इतर गोष्टी काढून टाकल्या जातात आणि शेवटी निर्जंतुकीकरण केलं जातं .

8/9

यानंतर कुपी तयार केल्या जातात. हजारो कुपी धुऊन त्यांचं निर्जंतुकीकरण केलं जातं .  प्रत्येक कुपी 0.45 मिलीमीटर औषधाने भरली जाते. ज्यामुळे जवळपास 7 जणांचं लसीकरण करू शकते. एका मिनिटांत 575  कुपी भरून त्यावर निळं झाकण लावलं जातं. ही लस गोठविली जाते आणि त्वरित गरम केली जाते. जास्त वेळ थंड राहिल्यानंतर त्यामधील mRNA खराब होण्याची शक्यता असते.   

9/9

त्यानंतर कुपी पुन्हा तापासल्या जातात. त्यानंतर त्यांना एका बॉक्समध्ये पॅक केलं जातं. एका बॉक्समध्ये  195 कुपी असतात. अशा 5 बॉक्सचे एक  बंडल तयार केला जातो. फ्रीजमध्ये 300 ट्रे ठेवले जातात. अखेर चाचणी केल्यानंतर लसी अन्य देशांमध्ये पाठवल्या जातात.