Currency History: ನಮ್ ದೇಶದಲ್ಲಿ 10000 ರೂ.ಗಳ ನೋಟ್ ಕೂಡ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿತ್ತಂತೆ!

RBI: ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಆರ್‌ಬಿಐ) 2000 ನೋಟುಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹಿಂಪಡೆಯುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದಾಗಿನಿಂದ, ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಚರ್ಚೆಯು ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರದ ಈ ಹೊಸ ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣಕ್ಕೆ (ಡಿಮೊನಿಟೈಸೇಶನ್ 2.0) ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣ ಯಾವಾಗ ನಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ಆಗ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕರೆನ್ಸಿ ಎಷ್ಟು ಗೊತ್ತಾ? ಬನ್ನಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ

Reserve Bank Of India: 2000 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಆರ್‌ಬಿಐ ಆದೇಶ ನೀಡಿದೆ. 2000 ನೋಟುಗಳು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ವರೆಗೆ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರಲಿವೆ ಎಂದು ಆರ್‌ಬಿಐ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಅಂದರೆ, ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣವಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಮೊದಲು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವಶ್ಯಕ. ಏಕೆಂದರೆ ಕೆಲವು ಷರತ್ತುಗಳೊಂದಿಗೆ 2000 ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಅಂದರೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30 ರವರೆಗೆ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಠೇವಣಿ ಮಾಡಬಹುದು ಅಥವಾ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಆರ್‌ಬಿಐ ಹೇಳಿದೆ. ಈ ಹಿಂದೆಯೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ 500, 1000, 5000 ಮತ್ತು 10,000 ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರಿಗೆ ಈ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ವಿಷಯಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ

ಅಷ್ಟಕ್ಕೂ ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣ ಎಂದರೇನು?
ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ನಗದು ಹರಿವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಪ್ಪು ಹಣ ಮತ್ತು ನಕಲಿ ಕರೆನ್ಸಿ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ತಡೆಯುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಆರ್ಥಿಕ ತಜ್ಞರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಮೇ 19, 2023 ರ ಮೊದಲು, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಲೀಗಲ್ ಟೆಂಡರ್ ಅಥವಾ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ನೋಟುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನೇಕ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.

ದೇಶದಲ್ಲಿ 500 ರಿಂದ 10,000 ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸಹ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ
ಈ ಹಿಂದೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ 1000, 5000 ಮತ್ತು 10000 ನೋಟುಗಳು ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಆ ಯುಗ ಬೇರೆಯೇ ಆಗಿತ್ತು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ 100 ರೂ.ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಅಂದರೆ, ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣದಂತಹ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ದೊಡ್ಡ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹೊರಗಿಡಲಾಯಿತು. ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, 2000 ನೋಟಿನ ಬಗ್ಗೆ RBI ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಿರ್ಧಾರವು ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದರ್ಥ. ಈ ಆದೇಶವು ಈ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಮನೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹೊರಬರುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ನೋಟು ನಿಷೇಧ
 ದೇಶದ ಮೊದಲ ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣ ಜನವರಿ 1946 ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತ್ತು, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಮೊದಲು, ಮೊದಲ 500, 1000 ಮತ್ತು 10,000 ನೋಟುಗಳು ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಆರ್‌ಬಿಐ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ 1938 ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ 10,000 ರೂಪಾಯಿಗಳ ನೋಟನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿತ್ತು. ಇದು ಆರ್‌ಬಿಐನಿಂದ ಇದುವರೆಗೆ ಮುದ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತದ ನೋಟಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಜನವರಿ 1946 ರಲ್ಲಿ ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣದ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. 1954ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ 10 ಸಾವಿರದ ನೋಟು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಂದಿತ್ತು ಆದರೆ 1978ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಅದನ್ನು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹಿಪಡೆಯಲಾಯಿತು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ-RBI Board Meeting: ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ 2022-23 ಸಾಲಿನ 87,416 ಕೋಟಿ ರೂ. ಡಿವಿಡೆಂಡ್ ನೀಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ಆರ್.ಬಿ.ಐ

1978 ರಲ್ಲಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೇಗಿತ್ತು ?
ಜನವರಿ 16, 1978 ರಂದು ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಸರ್ಕಾರವು 1000, 5000 ಮತ್ತು 10,000 ರೂ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹಿಂಪಡೆಯುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತ್ತು. ಮರುದಿನ ಅಂದರೆ ಜನವರಿ 17 ರಂದು, ಸರ್ಕಾರವು ಈ ನೋಟು ನಿಷೇಧವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದ ನಂತರ, ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಶಾಖೆಗಳು ವಹಿವಾಟುಗಳಿಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಖಜಾನೆ ಇಲಾಖೆಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚುವಂತೆ ಕೋರಲಾಯಿತು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ-Adani Hindenburg Case: SEBI ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದ ಸುಪ್ರೀಂ

ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಡಬೇಕಾದ ಸಂಗತಿ
ನಂತರ, ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿಯವರ ಸರ್ಕಾರದ ಮೊದಲ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 08 ನವೆಂಬರ್ 2016 ರ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಿಂದ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಸರಣಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾದ 500 ಮತ್ತು 1000 ನೋಟುಗಳು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಲೀಗಲ್ ಟೆಂಡರ್ ಆಗಿ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತ್ತು. ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇಡೀ ದೇಶವೇ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಹೊರಗೆ ಸರತಿ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಕ್ರಮೇಣ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಸಹಜ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಮರಳಿತು.

ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ-