बँक लॉकरमधील चोरीला जबाबदार कोण? बँक भरपाई देणार का, RBI चे नवीन नियम जाणून घ्या

मुंबई : RBI New Locker Rules : जर तुम्ही तुमची मौल्यवान वस्तू आणि महत्वाच्या गोष्टी बँकांच्या लॉकरमध्ये ठेवत असाल तर ही बातमी काळजीपूर्वक वाचा. रिझर्व्ह बँकेने (RBI) लॉकर्सबाबतचे नियम बदलले आहेत. या बदलांचा थेट परिणाम लॉकर वापरणाऱ्या ग्राहकांवर होईल. RBI चे नवीन नियम पुढील वर्षी म्हणजेच 1 जानेवारी 2022 पासून लागू होतील. हे नवीन नियम काय आहेत आणि ते तुमच्यावर कसे परिणाम करणार आहेत ते आम्ही तुम्हाला सांगू.

1. बँकांची जबाबदारी निश्चित केली जाईल

आरबीआयच्या (RBI) नवीन मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, बँकांना त्यांच्या मंडळाने मंजूर केलेल्या अशा धोरणाची अंमलबजावणी करावी लागेल, ज्यात निष्काळजीपणामुळे लॉकरमध्ये ठेवलेल्या वस्तूंसाठी त्यांची जबाबदारी निश्चित करता येईल. नियमांनुसार, नैसर्गिक आपत्ती किंवा 'अॅक्ट ऑफ गॉड' अर्थात भूकंप, पूर, वीज, वादळ आणि वादळ झाल्यास बँक कोणत्याही नुकसानीस जबाबदार राहणार नाही.

2. चोरी, फसवणूक झाल्यास बँक भरपाई देईल
पण याचा अर्थ असा नाही की बँक त्याच्या जबाबदाऱ्यांपासून मुक्त आहे. अशा आपत्तींपासून आपल्या परिसराचे संरक्षण करण्यासाठी बँकांना योग्य व्यवस्था सुनिश्चित करावी लागेल. याशिवाय, ज्या ठिकाणी सुरक्षित ठेव लॉकर्स आहेत त्या परिसराच्या सुरक्षेची संपूर्ण जबाबदारी बँकेकडेच असेल. रिझर्व्ह बँकेच्या नवीन नियमांनुसार, बँक कर्मचाऱ्यांकडून आग, चोरी, इमारत कोसळणे किंवा फसवणूक झाल्यास बँकांचे दायित्व त्यांच्या वार्षिक भाड्याच्या 100 पट मर्यादित असेल.

3. पेमेंट न केल्यास लॉकर उघडता येते
जर लॉकरचे भाडे सलग तीन वर्षे ग्राहकांनी दिले नाही तर बँक त्यावर कारवाई करू शकते आणि योग्य प्रक्रियेनंतर कोणतेही लॉकर उघडू शकते.

4. बेकायदेशीर वस्तू ठेवू शकत नाही
एवढेच नाही तर रिझर्व्ह बँकेच्या नवीन नियमांनुसार लॉकर करारात बँकांना एक तरतूद समाविष्ट करावी लागेल, ज्या अंतर्गत लॉकर भाड्याने देणारा ग्राहक लॉकरमध्ये कोणताही बेकायदेशीर किंवा धोकादायक माल ठेवू शकणार नाही.

5. प्रतीक्षा यादी क्रमांक जाहीर केला जाईल
रिझर्व्ह बँकेच्या नवीन नियमांनुसार बँकांना ग्राहकांना लॉकर ऑपरेशनचे एसएमएस आणि ईमेल (ई-मेल) पाठवणे आवश्यक असेल. लॉकर वाटपासाठी बँकांना सर्व अर्जांची पावती द्यावी लागेल. लॉकर उपलब्ध नसल्यास बँकांना प्रतीक्षा यादीचा क्रमांक ग्राहकांना द्यावा लागेल. शाखानिहाय लॉकर वाटपाची माहिती आणि बँकांची प्रतीक्षा यादी कोअर बँकिंग सिस्टीम (सीबीएस) किंवा सायबर सिक्युरिटी फ्रेमवर्कशी सुसंगत इतर कोणत्याही संगणकीकृत प्रणालीशी जोडली जाईल.

6. ग्राहकांना या सुविधा देखील मिळतील
नवीन मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, बँकेचे विद्यमान ग्राहक ज्यांनी लॉकर सुविधेसाठी अर्ज केला आहे आणि जे सीडीडी (ग्राहक देय परिश्रम) नियमांचे पूर्णपणे पालन करतात त्यांना सुरक्षित ठेव लॉकर, सुरक्षित कस्टडी कलमाची सुविधा दिली जाऊ शकते. नवीन नियमानुसार, सेफ डिपॉझिट लॉकर, सेफ कस्टडी लेखाची सुविधा अशा ग्राहकांना दिली जाऊ शकते ज्यांचे बँकेशी इतर कोणतेही बँकिंग संबंध नाहीत.

7. लॉकर्स शिफ्ट करण्यासाठी नवीन नियम
बँका ग्राहकांना माहिती दिल्यानंतरच लॉकर एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी हलवू शकतील. मुदत ठेव लॉकर भाडे म्हणून वापरली जाऊ शकते. स्ट्राँग रूम, व्हॉल्टचे संरक्षण करण्यासाठी बँकेला पुरेशी पावले उचलावी लागतील. प्रवेश आणि बाहेर पडण्याचे सीसीटीव्ही फुटेज किमान 180 दिवस ठेवणे आवश्यक असेल.