आजोबांच्या मालमत्तेवर नातवाचा किती अधिकार आहे? जाणून घ्या संपूर्ण माहिती

मुंबई : लोकांमध्ये संपत्तीवरुन वाद होतात ही गोष्ट तर तुम्हाला माहितीच आहे. या वादांमुळे काही भागात तर लोकं एकमेकांना मारायला देखील तयार होतात आणि संपत्तीमुळे अने अघटीत घटना घडल्याचे तुम्ही ऐकले असेलच. या सगळ्यात बऱ्याच लोकांना आपल्या संपत्तीबद्दल फारशी माहिती नसते. अपूऱ्या माहितीमुळे काही लोकांना त्यांच्या हक्काची संपत्ती मिळत नाही आणि दुष्ट लोकं दुसऱ्याच्या वाट्याची संपत्ती हडपून बसताताय त्यामुळे आज आम्ही तुम्हाला या सगळ्याबद्दल थोडी माहिती देणार आहोत.

पूर्वजांच्या मालमत्तेचे वाटप ही अतिशय किचकट प्रक्रिया आहे. या प्रक्रियेत देशातील लाखो लोक वर्षानुवर्षे खटला चालवत राहतात आणि त्यांचा मौल्यवान वेळ देखील वाया जातो. त्या अनुषंगाने काही गोष्टींचे भान ठेवणे गरजेचे आहे.

आजोबांच्या मालमत्तेवर नातवाच्या हक्काबद्दल बोलायचे झाले तर जन्मापासून आजोबांकडून मिळालेल्या संपत्तीवर नातवाचा किंवा नातीचा पूर्ण हक्क आहे. नातवाच्या/नातीच्या वडिलांच्या किंवा आजोबांच्या मृत्यूशी त्याचा काहीही संबंध नाही. नातवंड त्याच्या जन्माच्या वेळी त्याच्या आजोबांच्या मालमत्तेमध्ये भागधारक बनतो.

आजोबांची वडिलोपार्जित मालमत्ता

वडील, आजोबा किंवा पणजोबा इत्यादींकडून वारसाहक्काने मिळालेल्या अशा संपत्तीला वडिलोपार्जित मालमत्ता म्हणतात. वडिलोपार्जित मालमत्तेत वाटा घेण्याचा अधिकार जन्माने मिळवला जातो, जो इतर प्रकारच्या वारसांपेक्षा वेगळा असतो. मालमत्ता अधिकाराच्या इतर पद्धतींमध्ये, मालमत्तेच्या मालकाच्या मृत्यूनंतर वारसाचा हक्कानुसार संपत्ती दिली जाते.

वडिलोपार्जित मालमत्तेत हक्क

वडिलोपार्जित मालमत्तेतील हक्क प्रति-प्रदेश आधारावर निर्धारित केले जातात. त्यामुळे प्रत्येक पिढीचा वाटा आधी ठरवला जातो आणि नंतर तो वाटा पुढच्या पिढीसाठी उप-विभाजित केला जातो जो त्यांच्या पूर्ववर्तींना वारसा म्हणून मिळाला आहे.

नातवंडांचे हक्क

वडिलोपार्जित मालमत्तेत नातवंडांचा समान वाटा आहे. नातवाने नातवाच्या नातवाला मालमत्तेतील हिस्सा देण्यास नकार दिल्यास, नातवाला अंतरिम दिलासा मिळण्यासाठी याचिकांसह घोषणा आणि विभाजनासाठी दिवाणी खटला दाखल करू शकतो. कायद्यात दिलेल्या अधिकारांपासून कोणालाही वंचित ठेवता येणार नाही.

आजोबांची स्वकष्टार्जित मालमत्ता

आजोबांच्या स्व-अधिग्रहित मालमत्ता म्हणजे आजोबांनी स्वत: कष्ट करुन विकत घेतलेल्या नातवाचा जन्मसिद्ध हक्क नाही. जर ती संपत्ती नातवाच्या वडिलांना म्हणजे आजोबांच्या मुलाला दिली गेली असेल, तरच त्यावर नातवाचा हक्क राहील.

हिंदू उत्तराधिकार कायदा 1956 अंतर्गत वारस म्हणून, त्याला दावा करण्याचा अधिकार नाही. आजोबा ही मालमत्ता कोणत्याही व्यक्तीला देऊ शकतात.

आजोबा मृत्यूपत्राशिवाय मरण पावले तर या संपत्तीवर फक्त त्यांची पत्नी, मुलगा आणि मुलगी यांचाच हक्क असेल. मृत व्यक्तीच्या पत्नी, मुलगे आणि मुली यांना वारसाहक्काने मिळालेली मालमत्ता त्यांची वैयक्तिक मालमत्ता मानली जाईल आणि त्या मालमत्तेवर अन्य कोणताही दावा केला जाणार नाही.