ममता बॅनर्जीचं पुढचं लक्ष्य राष्ट्रीय राजकारण, पंतप्रधानपदाच्या शर्यतीत येणार?

मुंबई : बंगालमध्ये सलग तिसऱ्यांदा सत्तेत परतल्यानंतर मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी (Mamta Banerjee) आता तृणमूल काँग्रेसला राष्ट्रीय पक्षाचा दर्जा देण्याच्या अजेंड्यावर गंभीरपणे काम करत आहेत. या अंतर्गत, टीएमसी (TMC) बंगालच्या बाहेर फक्त छोट्या राज्यांमध्ये आपली राजकीय उपस्थिती बनवण्यासाठी वेगाने वाटचाल करत आहे. लोकप्रिय निवडणूक रणनीतीकार प्रशांत किशोर यांची कंपनी Ipac तृणमूलची ही राजकीय महत्त्वाकांक्षा जमिनीवर नेण्याचा प्रयत्न करत आहे. (TMC in national politics)

गोवा, मेघालय, त्रिपुरा आणि मणिपूर यांसारखी छोटी राज्ये या ध्येयासाठी तृणमूलने त्यांची राजकीय प्रयोगशाळा म्हणून निवडली आहेत, जिथे IPAC चे संघ या राज्यांच्या राजकीय मूडची जाणीव करून देत आहेत.

तृणमूलचे राजकीय पंख पसरवण्याच्या या कवायतीत, आयपीएसीच्या ग्राउंड सर्वेक्षणादरम्यान, या राज्यांमधील इतर पक्षांचे नेते आणि आमदारांची नाडी मोजण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. गेल्या दोन-तीन महिन्यांत तृणमूल काँग्रेसने इतर पक्षांना, विशेषत: काँग्रेसच्या काही बड्या नेत्यांना फोडून आपला हेतू दर्शविला होता.

सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, त्याच्या अनुक्रमातील सर्वेक्षणादरम्यान, अशा राज्यस्तरीय नेते आणि आमदारांची संभाव्य यादी तयार केली जात आहे ज्यांना निवडणुकीपूर्वी टीएमसीशी जोडले जाऊ शकते. मेघालयमध्ये काँग्रेसने नुकतेच माजी मुख्यमंत्री मुकुल संगमा यांच्यासह सुमारे एक डझन आमदारांना बंड करून टीएमसीमध्ये सामील होण्याचे प्रयत्न थांबवले होते. पण असे म्हटले जाते की, टीएमसीने अद्याप संगमा यांना आपल्याकडे खेचण्याचे प्रयत्न सोडलेले नाहीत.

विशेष गोष्ट म्हणजे त्यांच्या शेवटच्या दिल्ली दौऱ्यात ममता बॅनर्जी, ज्यांनी विरोधी एकजुटीचा पुरस्कार केला, टीएमसीला राष्ट्रीय पक्ष बनवण्याच्या प्रयत्नात काँग्रेसचे सर्वाधिक राजकीय नुकसान होताना दिसत आहे. आसाममध्ये तृणमूल काँग्रेसने काँग्रेसला झटका देत सुष्मिता देव यांनाच फोडले नाही, तर त्यांना बंगालमधून तत्काळ राज्यसभेवर पाठवून ईशान्येत आपला प्रभाव वाढवण्याचा मोठा डाव साधला.

सुष्मिता देव यांना पक्षाने त्रिपुराच्या प्रभारी बनवले होते. टीएमसी आता येथे 2023 च्या निवडणुका उलटण्याचा प्रयत्न करत आहे. त्याचप्रमाणे, गोव्यातील काँग्रेसचे माजी मुख्यमंत्री लुईझिनो फेलारियो यांना फोडून टीएमसीने त्यांना एक दिवसापूर्वी पक्षाचे राष्ट्रीय उपाध्यक्ष बनवले. फेब्रुवारी-मार्चमध्ये गोव्यात निवडणुका होणार आहेत. टीएमसी राज्यस्तरीय पक्ष म्हणून येथे आपली उपस्थिती नोंदविण्यावर भर देत आहे. ममता बॅनर्जी यांचा पुढील आठवड्यात प्रस्तावित दोन दिवसांचा गोवा दौरा हा टीएमसीच्या या गंभीर प्रयत्नाचे स्पष्ट संकेत आहे.

कॉंग्रेसच्या संघटनात्मक आव्हानांमुळे आणि नेतृत्वाविषयी संदिग्धतेमुळे, 2024 च्या निवडणुकीत विरोधी नेतृत्वाचा नवा चेहरा होण्यासाठीचा हा दावा मोकळा आहे. बंगालमधील तिसऱ्या विजयानंतर, विरोधी पक्षांच्या नेत्यांनी ज्याप्रकारे दीदींच्या लढाऊ नेतृत्वाच्या गौरव गाणे गायले ते य़ाचेच संकेत आहेत. टीएमसीला वाटते की जर संधी मिळाली तर ममता बॅनर्जी या विरोधी पक्षाचे नेतृत्व करण्याच्या स्पर्धेतही सहभागी होऊ शकतात. दरम्यान, टीएमसीला राष्ट्रीय पक्षाचा दर्जा मिळाल्यास दीदींचा लौकिकता वाढेल. म्हणूनच तृणमूल काँग्रेस या छोट्या राज्यांमध्ये सन्मानजनक उपस्थिती करण्यासाठी गंभीर प्रयत्न करत आहे. TMC साठी हे लक्ष्य साध्य करणे देखील अशक्य नाही. बंगालमधून लोकसभेत त्याचे 22 खासदार आहेत. अशा स्थितीत तीन राज्यांच्या विधानसभा निवडणुकीत सहा टक्के मते मिळाली तरी त्यांना राष्ट्रीय पक्षाचा दर्जा मिळेल. याच कारणामुळे टीएमसी या मोहिमेत काँग्रेसमध्ये राजकीय डाग लावण्यास मागे हटत नाही. जर एखाद्या पक्षाला चार राज्यांत सहा टक्क्यांपेक्षा जास्त मते मिळाली तर तो राष्ट्रीय पक्षाच्या दर्जाचा हक्कदार बनतो.