ZEEL-Invesco Case: झी एंटरटेनमेंट आणि इन्व्हेस्को यांच्यात सुरू असलेला वाद आता नवीन वळण घेत आहे. अवैधरित्या ZEEL ताब्यात घेण्याचा इनवेस्कोचा प्रयत्न उघडकीस आला आहे. इन्व्हेस्को स्वतःच्या जाळ्यात अडकत आहे. इन्व्हेस्कोच्या हेतूवर प्रश्न उपस्थित केले जात आहेत. ज्येष्ठ निर्माता-दिग्दर्शक, अभिनेत्री आणि मनोरंजन उद्योगाच्या लेखकांनंतर आता मोठ्या मीडिया उद्योग तज्ज्ञांनीही झी एंटरटेनमेंटचे एमडी आणि सीईओ पुनीत गोयंका यांना पाठिंबा दिला आहे.
डॉ. अनुराग बत्रा, BW बिझनेसवर्ल्ड ग्रुपचे मुख्य संपादक, एक्सचेंज फॉर मीडिया ग्रुपचे सह-संस्थापक आणि मुख्य संपादक, पुनीत गोयनका यांना या कॉर्पोरेटमधील भागधारकांचे 'पालक' म्हणत झील-इन्व्हेस्को प्रकरणाचा जोरदार बचाव केला आहे.
'पुनीत गोयंका हे संरक्षक आहेत'
डॉ.बत्रा यांनी त्यांच्या एका लेखात लिहिले आहे- 'इन द प्रॉक्सी कॉर्पोरेट वॉर, पुनित गोयनका इज द प्रिझर्व्हर', 'ZEE-Invesco वादामागे काय आहे? महान भागीदारीमध्ये अडथळे का आहेत? प्रत्यक्षात विचार करताना कोणती पाऊल उचण्यात यावीत? '
दोन दशकांहून अधिक काळ मीडिया पर्यवेक्षक असलेले अनुराग बत्रा लिहितात, 'मला हा लेख सुमारे तीन आठवड्यांपासून लिहायचा होता, पण मी सविस्तर दृष्टिकोन देण्याआधी संतुलित दृष्टिकोन राखण्याच्या हितामध्ये माझ्या भावनांना आवर घातला होता. परिस्थिती उघड होण्याची वाट पाहत होतो. तथापि, दररोज नवीन आणि विसंगत तथ्ये समोर येत असल्याने, मी आज हे लिहिण्यापासून स्वतःला रोखू शकलो नाही. मी 21 वर्षांपासून मीडियाचा विद्यार्थी आहे. गतिशील भारतीय माध्यमांबद्दल शिकणे, अवलोकन करणे आणि लिहिणे ही माझी आवड आणि व्यवसाय दोन्ही आहे.
डॉ.बत्राच्या मते, 'मी 2000 पासून एक्सचेंज 4 मीडिया ग्रुपचा सह-संस्थापक होतो आणि आठ वर्षांपूर्वी BW बिझनेस वर्ल्ड मिळवले. माझ्या कारकीर्दीचा मोठा भाग भारतीय मीडिया आणि मनोरंजन उद्योगाचा बारकाईने अभ्यास करण्यावर केंद्रित आहे. मला निसर्ग जाणून घेण्याचा आणि समजून घेण्याचं सौभाग्य लाभलं आहे. सर्व प्रमुख भागधारकांशी थेट संवाद साधून मला हा व्यवसाय समजला आहे. माझे जवळचे संबंध, व्यावसायिक संबंध आणि मीडिया मालक, मुख्य कार्यकारी अधिकारी आणि मोठ्या गुंतवणूकदारांशी घनिष्ठ मैत्री आहे. म्हणूनच, माझा विश्वास आहे की मी या लेखात जे काही लिहित आहे ते या उद्योगावरील माझ्या सखोल ज्ञान आणि समजातून जन्माला आले आहे
डॉ बत्राच्या मते, 'नवरात्री चालू आहे, आणि अष्टमी हा हिंदूंसाठी एक शुभ दिवस आहे. एक आस्तिक म्हणून, मी माझ्या देवतांच्या त्रिमूर्तीवर विश्वास ठेवतो- निर्माता भगवान ब्रह्मा; संरक्षक भगवान विष्णू आणि संहारक भगवान शिव. झी आणि त्याच्या गुंतवणूकदारांच्या एका वर्गामध्ये सुरू असलेला मतभेद लक्षात घेता, या त्रिमूर्तीची ऐहिक तुलना माझ्या मनातून चालते. या लढ्यात, मी डॉ.सुभाष चंद्रा यांना झीचा निर्माता (ब्रँड बीमोथ झी) म्हणून पाहतो. मी एक दशकाहून अधिक काळ झी एंटरटेनमेंटचे एमडी आणि सीईओ पुनीत गोयंका यांना मोठ्या समूह आणि भागधारकांच्या हिताचे संरक्षक म्हणून पाहतो. दुसरीकडे, इन्व्हेस्को भागधारकांच्या संपत्तीचा विध्वंसक असल्याचे दिसून येते.
'इन्व्हेस्को तांडव का करीत आहे'
डॉ बत्रा पुढे लिहितात, 'या कॉर्पोरेट प्रॉक्सी वॉरमागील मुख्य आणि धक्कादायक कारण काल रात्री समोर आले आहे. इन्व्हेस्कोचा शोध म्हणजे झी एंटरटेनमेंट (ZEEL) चे विद्यमान मीडिया होल्डिंगमध्ये विलीनीकरण करणे. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे, त्या करारातील झीचे मूल्यांकन अत्यंत कमी मूल्यांकित होते. हे तथ्य मीडिया दिग्गज सोनीशी केलेल्या करारात दिलेल्या मूल्यांकनाद्वारे सिद्ध झाले आहे. इन्व्हेस्को का गोंधळ घालत होता? विनाशाचा प्रश्न उद्भवतो कारण, याचा फायदा फक्त नवीन भागधारकांना झाला असता, तर विद्यमान भागधारकांना त्रास झाला असता. तर आणखी एक प्रश्न जो उत्तरांची मागणी करतो तो म्हणजे झीच्या शेअरच्या किंमती कमी का ठेवल्या जात आहेत, जेव्हा खरं तर बाजारात त्याची आर्थिक कामगिरी चांगली सुरू आहे. गेल्या काही वर्षांत ZEE चा वाटा दुप्पट (2X) वेगाने वाढला आहे. यामागे कोण आहे? शेअर किमती कमी ठेवण्यामागे कोणती कारणे आहेत? हे कोणाला मदत करते आणि कोणाचे नुकसान करते? '
'झील-इन्व्हेस्को वादातील महत्त्वाचे तथ्य'
डॉ.बत्रा यांनी त्यांच्या स्तंभात मुख्य तथ्ये लक्षात ठेवून लिहिले आहे - 'हा करार झीने नव्हे तर इन्व्हेस्कोने सुरू केला होता.'
- 'पुनीत गोयनका यांना त्या प्रकरणात विलीनीकरणानंतर स्थापन झालेल्या कंपनीमध्ये एमडी आणि सीईओ ठेवण्याचा प्रस्ताव होता. मग आता यावर यू-टर्न का आहे, जेव्हा आता शेअरधारकांच्या दृष्टिकोनातून या कराराला अधिक नफा झाला आहे, तेव्हा शेअरधारकांना अधिक मूल्य देण्यासाठी एक चांगला करार प्रस्तावित आहे? '
त्या करारात, विलीनीकरणानंतर नवीन कंपनीतील प्रवर्तकांना 7-8 टक्के भागभांडवलाची हमी देण्यात आली होती. मग इन्वेस्को सोनी करारातील प्रवर्तकांच्या सौम्य संरक्षणावर प्रश्न का विचारत आहे? '
- 'हे एक उघड सत्य आहे की डॉ सुभाष चंद्राचे प्रतिनिधित्व झीच्या भव्य प्रगतीसाठी पुनीत गोयंका काम करत आहेत आणि कंपनी अनेक वर्षांपासून चांगली कामगिरी करत आहे. मात्र, त्यामागचा इतरांचा हेतू वेगळा असल्याचे दिसते. या गुंतवणूकदाराने आणलेल्या करारावर कोणताही करार नसल्यामुळे, आता पुनीत गोयंका यांना काढून मंडळात नवीन संचालक जोडून या करारावर पुन्हा चर्चा करण्याचा इतरांचा हेतू वेगळा असल्याचं दिसून येत आहे.
- 'मोठ्या संदर्भात पाहता, हा प्रश्न उद्भवतो की इन्व्हेस्को या निरर्थक कॉर्पोरेट लढाईत एका मोठ्या व्यापारी समूहाशी करार करण्यात अयशस्वी का झाला? एक सामान्य निरीक्षक म्हणून, असे दिसून येते की इन्वेस्कोच्या वतीने केवळ निहित क्षुल्लक हितसंबंध लपवण्यासाठी केवळ कागदोपत्री आरोप केले जात आहेत.
- 'मंडळ एक एकक म्हणून काम करते - आणि यामध्ये इन्वेस्कोच्या नामांकित व्यक्तींचा समावेश आहे. तर बोर्डाच्या बैठकांमध्ये त्यांच्या नामनिर्देशितांच्या भागावर वर्षानुवर्षे असाच परिणाम झाल्याचे कोणतेही निरीक्षण नसताना, इन्व्हेस्कोने केवळ भारतीय प्रवर्तकांच्या नामनिर्देशितांना लक्ष्य केल्याने गुणवत्तेची कसोटी लागेल का?
पुनीत गोयनका यांनी विलीनीकरणानंतर कंपनीचे एमडी आणि सीईओपदी कायम का राहावे याची ८ कारणे
डॉ.बत्रा यांच्या मते, 'मी जी तथ्ये मांडली आहेत, मला आशा आहे की, परिस्थितीला एक वेगळा दृष्टीकोन देईल, माझा असाही विश्वास आहे की मूळ प्रकरणावर आपले मत असणे महत्त्वाचे आहे. पुनीत गोयंका यांनी विलीनीकरणानंतरच्या कंपनीचे एमडी आणि सीईओ म्हणून कायम राहावे असे माझे ठाम मत आहे आणि यामागे माझी आठ कारणे आहेत.
1. पुनीत हे त्यांचे वडील डॉ.सुभाष चंद्र यांच्यासाठी आदर्श आहेत. पुनीत गोयंका सोबत काम केलेले कोणीही तुम्हाला सांगेल की डॉ.सुभाषचंद्र दयाळू व्यक्ती आहेत जे त्यांच्या दृष्टिकोनातून मानवता दिसून येते. पुनीत यांच्याकडे वडिलांच्या उदात्त गुणांचा अंगिकार करणारा, अतिशय तर्कशुद्ध, निष्पक्ष आणि व्यावसायिक दृष्टिकोन आहे. शेअरहोल्डर्स, कर्मचारी, जाहिरातदार, कंटेंट क्रिएटर्स आणि या चिरस्थायी, मजबूत व्यवसायाचे संस्थापक डॉ. चंद्रा यांच्यावरही त्यांचा विश्वास आहे. मीडिया व्यवसाय फक्त लोकांसाठी आहे - आणि फक्त पुनीत गोएंका यांच्या नेतृत्वाखाली व्यवसाय अधिक वाढू शकतो.
2. 'एमडी आणि सीईओ म्हणून, त्यांनी कंपनीची कामगिरी वाढवण्यात अत्यंत यश मिळवले आहे आणि सातत्यपूर्ण परिणाम दिले आहेत.'
3. 'तथापि, एक मुद्दा, कदाचित वर क्वचितच कव्हर केलेला आहे, विशेषतः हायलाइट करणे आवश्यक आहे की कर्मचारी - कनिष्ठ, मध्यम स्तर आणि वरिष्ठ - यांना ते आवडतात. एखाद्या संस्थेच्या यशासाठी हे खूप महत्वाचे आहे. '
४. सातत्याने उच्च दर्जाचे प्रतिभा त्यांच्याकडे आहे, तरीसुद्धा, ही केवळ त्यांच्याकडे असलेली गुणवत्ता असू शकत नाही, परंतु झी सारख्या कंपनीसाठी, योग्य वेळी, योग्य प्रतिभा निवडण्यास सक्षम असणे, हा एक महत्त्वाचा घटक आहे, जो आवश्यक आहे, स्थिरता आणि विकासासाठी हे महत्त्वाचं आहे.
5. 'exchange4media वर आम्ही त्याची ताकद पाहिली - जेव्हा जूरींनी 9 वर्षांपूर्वी त्याला 'इम्पॅक्ट पर्सन ऑफ द इयर' म्हणून निवडले. एक विजेता म्हणून, तो उदय शंकर सारख्या इतर समकालीन दिग्गजांमध्ये उभा आहे. हा त्यांच्यासाठी हे खूप काही आहे.
6. 'पुनीत गोएंका यांनी दाखवून दिले आहे की फक्त शेअरहोल्डर्सचे हित त्याच्या मनात आहे. या निरर्थक लढाईतही, तो ज्या कृपेने आणि लवचिकतेने तो स्वतःवर संयम ठेवतोय, तो त्याच्या सत्यतेचा, संयमतेचा पुरावा आहे. '
७ 'संपूर्ण मीडिया आणि करमणूक उद्योग उघडपणे आणि मनापासून त्याच्या पाठीशी उभा राहिला जेव्हा लढा सुरू झाला, तो त्याच्या साथीदारांकडून आणि उद्योगाकडून किती आदर आणि आपुलकी बाळगतो हे स्पष्टपणे दिसून येते.'
8. 'सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, पुनीतला तंत्रज्ञान आणि सामग्री या दोन्हीची गोष्टींचा सखोल अभ्यास आहे. हे केवळ एक शक्तिशाली संयोजन नाही, तर आजच्या विकसनशील माध्यमांमध्ये आणि मनोरंजन क्षेत्रामध्ये हे सर्वोत्तम कौशल्य असू शकते, विशेषत: जेव्हा लीडरकडे जे असावे सर्व त्याकडे आहे.
'डॉक्टर. चंद्रा यांनी एक उत्कृष्ट masterpiece बनवलं, पुनीतने डिजिटल युगात पुन्हा 'झी'ला उभारी दिली.
डॉ.बत्रा यांनी शेवटी स्पष्ट केले - 'जर मला किरकोळ गुंतवणूकदार म्हणून विलीनीकरणानंतरचे कंपनीचे शेअर्स खरेदी करावे लागले तर पुनीत डॉ.सुभाष चंद्र यांच्या नेतृत्वाखालील प्रवर्तक गटातील भरीव भागभांडवल दर्शवतील तरच होईल. गोयंका एमडी आहेत आणि या कंपनीचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी. या 25 वर्षात डॉ.चंद्रांनी जे काही तयार केले आहे ते एक उत्कृष्ट masterpiece आहे, जे फक्त पुनीत गोयंका डिजिटल युगात पुन्हा घडवू शकतात. त्याने त्याच्या वडिलांना झीची निर्मिती करताना पाहिले आणि त्याच्याकडून शिकले. यासह, त्याने आपली शैली, दृष्टी आणि परिवर्तन क्षमता समाविष्ट केली आहे. हे संयोजन अतुलनीय आहे. तो खरोखरच संरक्षक आहे. '