Dr Manmohan Singh: భారత మాజీ ప్రధాని డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ గురువారం రాత్రి తీవ్ర అస్వస్థతకు గురవ్వడంతో ఆయనను ఢిల్లీలోని ఎయిమ్స్ లో చేర్చారు. అత్యవసర వార్డులో చికిత్స పొందుతూ తుదిశ్వాస విడిచారు. ఆర్థికవేత్త, భారతదేశపు మొదటి సిక్కు ప్రధానిమంత్రి అయిన మన్మోహన్ సింగ్ భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థను మార్చడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. ఆయన ఆర్థిక విధానాలు దేశాభివ్రుద్ధికి ఎంతో దోహదం చేశాయి.
Dr Manmohan Singh: డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ భారతీయ ఆర్థికవేత్త.. రాజకీయవేత్త. 26 సెప్టెంబరు 1932న పశ్చిమ పంజాబ్‌లోని గాహ్‌లో జన్మించారు. ప్రస్తుతం గాహ్ పాకిస్తాన్‌లో అంతర్ భాగమైంది. మన్మోహన్ సింగ్ 2004 నుండి 2014 వరకు భారతదేశానికి ప్రధానమంత్రిగా ఉన్నారు.
మన్మోహన్ సింగ్ భారతదేశపు మొదటి సిక్కు ప్రధానమంత్రి. మన్మోహన్ సింగ్ ప్రధానిగా ఉన్న సమయంలో భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ దేశాభివ్రుద్ధికి ఎంతో దోహదం చేసింది.
మన్మోహన్ సింగ్ తన విద్యను పంజాబ్ విశ్వవిద్యాలయంలో ప్రారంభించారు. వరుసగా 1952, 1954లో తన బ్యాచిలర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్, ఎకనామిక్స్‌లో మాస్టర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ డిగ్రీలను అందుకున్నారు. ఇక్కడి నుంచి కేంబ్రిడ్జ్ యూనివర్సిటీకి వచ్చి 1957లో ఎకనామిక్స్‌లో ఫస్ట్ క్లాస్ ఆనర్స్ డిగ్రీని, డి.ఫిల్‌తో పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్ వర్క్ అందుకున్నారు.
1962లో నఫీల్డ్ కాలేజ్, ఆక్స్‌ఫర్డ్ నుండి ప్రారంభ కెరీర్‌లో పంజాబ్ యూనివర్శిటీ, ఢిల్లీ స్కూల్ ఆఫ్ ఎకనామిక్స్, UN కాన్ఫరెన్స్ ఆన్ ట్రేడ్ అండ్ డెవలప్‌మెంట్ (UNCTAD)లో అధ్యాపక వృత్తిని కొనసాగించారు.
మన్మోహన్ సింగ్ రాజకీయ జీవితం 1971లో వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఆర్థిక సలహాదారుగా ప్రారంభమైంది. అనతి కాలంలోనే ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో ముఖ్య ఆర్థిక సలహాదారు, కార్యదర్శి వంటి ముఖ్యమైన పదవులను అధిరోహించారు. 1991 నుండి 1996 వరకు ఆర్థిక మంత్రిగా ఉన్న సమయంలో సింగ్ ఆర్థిక విధానాలు భారతీయ ఆర్థిక శాస్త్రాన్ని మార్చాయి. ఆర్థిక వ్యవస్థ వినాశకరమైన స్థితిలో ఉన్నప్పుడు ఆర్థిక వ్యవస్థను సరళీకరించడం, రూపాయిని చౌకగా చేయడం, పన్ను భారాలను తగ్గించడం.. భారతదేశంలోకి విదేశీ పెట్టుబడులను ప్రోత్సహించడం వంటి తీవ్రమైన సంస్కరణలను సింగ్ సమర్పించారు.
2004లో, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్లమెంటరీ ఎన్నికలలో విజయం సాధించింది. సోనియా గాంధీ సింగ్‌ను ప్రధానమంత్రిగా నియమించారు. ఆ సమయంలో సింగ్ ప్రభుత్వం సమ్మిళిత వృద్ధిని, పేదరికం నిర్మూలనలో విజయం సాధించింది. అయితే మన్మోహన్ సింగ్ ఐదు సంవత్సరాల కాలంలో సగటున 7.7% వృద్ధిని సాధించడానికి ఆర్థిక వృద్ధిని కొనసాగించింది. సింగ్ 2009లో తిరిగి ప్రధానిగా ఎన్నికయ్యారు. అయితే ద్రవ్యోల్బణం, అవినీతి కుంభకోణాల వంటి సమస్యలు అతని పరిపాలన విశ్వసనీయతను దెబ్బతీశాయి.
డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ 2004 నుంచి 2014 వరకు ప్రధానిగా విధులు నిర్వహించారు. ఎంత క్లిష్టమైన పరిస్థితుల మధ్య యూపీఏ 1, యూపీఏ 2 ప్రభుత్వాలకు సారధ్యం వహించారు. ఆయన ఆర్థిక విధానాలు దేశాభివ్రుద్ధికి ఎంతో మేలు చేశాయి. 33ఏళ్ల రాజకీయ అనుభవం తర్వాత రాజ్యసభలో తన రాజకీయ ప్రస్థానాన్ని ముగించారు. 1991 జూన్ లో పీవీ నరసింహరావు నేత్రుత్వంలోని ప్రభుత్వం ఆర్ధిక మంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.
1991లో మన్మోహన్ సింగ్ రాజ్యసభలోకి అడుగుపెట్టారు. ఎగువసభలోనూ ఐదుసార్లు అస్సాంకు ప్రాతినిధ్యం వహించారు. 2019లో రాజస్థాన్ కు మారారు. పెద్దనోట్ల రద్దు, వ్యవస్థిక్రుత దోపిడి, చట్టబద్ధమైన దోపిడి గా అభివర్ణిస్తూ ఆయన చివరిసారి పార్లమెంట్ ప్రసంగించారు. నిరుద్యోగం, అసంఘటిత రంగం అతలాకుతలం అయ్యిందంటూ 2016లో తీసుకున్న పెద్ద నోట్ల రద్దు నిర్ణయంతో ఏర్పడిన సంక్షోభం అని విమర్శించారు.
