રાષ્ટ્રપતિ અને ઉપરાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં હોય છે શું તફાવત? જાણવા જેવી છે મતગણતરીની પ્રક્રિયા

નવી દિલ્લીઃ 6 ઓગષ્ટે ઉપરાષ્ટ્રપતિના પદ માટે ચૂંટણી યોજાશે. ઉપરાષ્ટ્રપતિ ચૂંટણી માટે મત ગણતરી પ્રક્રિયા તદ્દન અલગ છે. રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે 18 જુલાઈ અને ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદ માટે 6 ઓગષ્ટે ચૂંટણી યોજાશે. તમને જણાવી દઈએ કે દેશમાં ઉપરાષ્ટ્રપતિનો પદ પણ ખૂબ જ મહત્વનો હોય છે. ઉપરાષ્ટ્રપતિ રાજ્યસભાના સભાપતિ હોય છે. જો કોઈપણ કારણોસર રાષ્ટ્રપતિનું પદ ખાલી થાય તો ઉપરાષ્ટ્રપતિ તેમનું કામ સંભાળે છે. વરિષ્ઠતાક્રમની વાત કરીએ તો રાષ્ટ્રપતિ પછી ઉપરાષ્ટ્રપતિનો નંબર આવે છે. તે પ્રધાનમંત્રીથી પણ ઉપર હોય છે.

કેવી રીતે થાય છે ઉપરાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી?
રાષ્ટ્રપતિ અને ઉપરાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં થોડો ફરક છે. રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં જ્યાં લોકસભા અને રાજ્યસભાના સભ્યો સિવાય ધારાસભ્યો પણ ભાગ લેતા હોય છે. ત્યાં ઉપરાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં માત્ર લોકસભા અને રાજ્યસભાના સભ્યો જ ભાગ લેતા હોય છે.

કોણ લડી શકે ઉપરાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી?
ભારતના કોઈપણ નાગરિક ઉપરાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી લડી શકે છે. જે પણ વ્યક્તિ રાજ્યસભાના સભ્ય ચૂંટાવાની યોગ્યતા ધરાવતા હોય અને જેની ઉંમર 35 વર્ષથી વધુ હોય તે વ્યક્તિ ઉપરાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી લડી શકે છે. ઉપરાષ્ટ્રપતિના પદના ઉમેદવારે 15 હજાર રૂપિયા ડિપોઝીટ જમા કરાવવાની હોય છે. ચૂંટણી હારવા પર અથવા 1/6 વોટ ન મળવા પર આ રૂપિયા જમા થઈ જાય છે.

વોટિંગની પ્રક્રિયા શું હોય છે?
ઉપરાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં લોકસભાના 543 અને રાજ્યસભાના 245 સભ્યો ભાગ લે છે. જાણકારી માટે તમને જણાવી દઈએ કે રાજ્યસભાના 12 સભ્યો પણ તેમાં સામેલ છે, જ્યારે આ સભ્યો રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે વોટ નથી કરતા. આ સભ્યોને પ્રમુખ દ્વારા નામાંકિત કરવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં રાષ્ટ્રપતિ પદ માટેના મતદાનમાં તેમનો સમાવેશ થતો નથી. મતદાન કરતી વખતે, કોઈપણ સભ્યએ તેની પસંદગીના આધારે પ્રાથમિકતા નક્કી કરવાની હોય છે. કોઈપણ સભ્ય ફક્ત એક જ મત આપી શકે છે. પરંતુ બેલેટ પેપર પર, મતદારે પ્રથમ પસંદગીની પ્રાથમિકતા, 2 થી બીજી અને તેથી વધુ નક્કી કરવાની હોય છે.

વોટની ગણતરી કેવી રીતે થાય છે?
ઉપપ્રમુખની ચૂંટણી માટે ક્વોટા નક્કી કરવામાં આવે છે. મતદાનમાં ભાગ લેનારા લોકોની સંખ્યાને બે વડે વિભાજિત કરવામાં આવે છે. તે પછી તેમાં એક ઉમેરો. જ્યારે પરિણામ આવે છે, ત્યારે તે વિજેતા ઉમેદવાર માટે નિશ્ચિત મત તરીકે ગણવામાં આવે છે. જો આ બધા મતો ભેગા કરવામાં આવે તો, જો કોઈ ઉમેદવારને જરૂરી ક્વોટા અથવા વધુ મત મળે, તો તેને વિજેતા જાહેર કરવામાં આવે છે. પરંતુ બીજા રાઉન્ડમાં પણ જો કોઈ વિજેતા બની શકતું નથી, તો તે જ પ્રક્રિયા ફરીથી પુનરાવર્તિત થાય છે.