विजय रुपाणी यांनी का दिला गुजरातच्या मुख्यमंत्रीपदाचा राजीनामा? ही आहेत प्रमुख कारणे

गांधीनगर : पुढील वर्षाच्या अखेरीस होणाऱ्या विधानसभा निवडणुकीच्या आधी भाजपने गुजरातमध्ये मुख्यमंत्र्यांचा चेहरामोहरा बदलला आहे. राज्यपाल आचार्य देवव्रत यांची भेट घेतल्यानंतर मुख्यमंत्री विजय रूपाणी यांनी शनिवारी आपल्या पदाचा राजीनामा दिला. यावेळी ते म्हणाले की, पक्षातील जबाबदाऱ्या काळानुसार बदलत राहतात. भाजपमध्ये ही नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. अशा परिस्थितीत, प्रश्न असा आहे की कारणे काय होती, ज्यामुळे विजय रुपाणी यांना मुख्यमंत्र्यांची खुर्ची सोडावी लागली.

2016 मध्ये विजय रुपाणी यांना तत्कालीन मुख्यमंत्री आनंदीबेन पटेल यांना हटवून गुजरातमध्ये सत्तेची कमान देण्यात आली होती. 2017 ची विधानसभा निवडणूक विजय रुपाणी यांच्या नेतृत्वाखाली भाजपने लढवली होती, पण भाजपला ही निवडणूक जिंकण्यासाठी प्रचंड संघर्ष करावा लागला. गुजरातमध्ये पुढील वर्षाच्या अखेरीस विधानसभा निवडणुका होणार आहेत, त्यासाठी भाजपने स्वतःला बळकट करायला सुरुवात केली आहे.

2022 विधानसभा निवडणूक

भाजपला आगामी 2022 च्या विधानसभा निवडणुकीत आपला विजय सुनिश्चित करायचा आहे आणि पुन्हा सत्तेत परत यायचे आहे. अशा परिस्थितीत केंद्रीय सरचिटणीस बीएल संतोष शनिवारी अचानक गांधी नगर गाठले, जिथे त्यांनी प्रदेशाध्यक्ष सी आर पाटील आणि राज्य प्रभारी रत्नाकर यांच्यासोबत बैठक घेतली. यानंतर, विजय रुपाणी हे राजीनामा देण्यासाठी राज्यपालांकडे पोहोचले. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि भाजपबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करताना रुपाणी म्हणाले की, पक्ष त्यांना जी जबाबदारी देईल, ती ते पूर्ण करतील.

प्रभावी चेहरा नाही

पाच वर्षे गुजरातच्या मुख्यमंत्रिपदावर असूनही विजय रुपाणी आपला राजकीय प्रभाव राजकीयदृष्ट्या करू शकले नाहीत. विजय रूपाणी हे 2017 मध्ये चेहरा असले तरी भाजपने नरेंद्र मोदींच्या बळावर निवडणूक जिंकली. मोदी-शहा यांना खूप संघर्ष करावा लागला, पण बंगाल निवडणुकीत पराभव झाल्यानंतर भाजपने निर्णय घेतला की ते राज्यांमध्ये आपला चेहरा मजबूत करतील. याचा परिणाम असा की उत्तराखंड, कर्नाटकानंतर आता गुजरातमध्ये मुख्यमंत्री बदलले आहेत जेणेकरून 2022 च्या निवडणुकीत, मजबूत चेहऱ्याच्या मदतीने कमळ उगवता येईल.

विजय रुपाणी हे शांतपणे काम करणे पसंत करत होते. पाच वर्षे ते प्रसिद्धी आणि वादविना काम करत होते, पण रुपाणी यांची ताकद ही त्यांची राजकीय कमकुवत दुवा असल्याचे सिद्ध झाले. लाइम लाईटपासून दूर काम केल्यामुळे, रूपाणी आपला राजकीय प्रभाव निर्माण करू शकले नाहीत आणि भाजपाचे छत्रप नेते म्हणून त्यांची ओळख बनवू शकले नाहीत. अशा स्थितीत भाजपला आता राज्यात मजबूत नेतृत्वाची गरज आहे, ज्याच्या आधारावर राज्यात निवडणूक प्रचार पार करता येईल. भाजपला विधानसभा निवडणुकीत पीएम मोदींचा चेहऱ्या पुढे करायचा नाही, तर राज्याच्या नेतृत्वाच्या आधारावर निवडणुका लढवायच्या आहेत.

पाटीदार समाजाची राजकीय शक्ती

राज्यात राजकीयदृष्ट्या पाटीदार समाज अत्यंत महत्त्वाचा आहे. पाटीदार समाज हा राज्यातील भाजपचा पारंपारिक मतदार मानला जातो, ज्याला भाजप सोबत ठेवण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करत आहे. हेच कारण आहे की गुजरातच्या मुख्यमंत्रीपदाच्या शर्यतीत नितीन पटेल, केंद्रीय मंत्री मनसुख मांडवीया, केंद्रीय मंत्री परशोत्तम रूपाला आणि गुजरात भाजप उपाध्यक्ष गोवर्धन झडाफिया यांची नावे सर्वाधिक चर्चेत आहेत.

रुपाणी कोविड नियंत्रणात अपयशी

विजय रुपाणी मुख्यमंत्री पदावरुन जाण्याचे सर्वात मोठे कारण कोविड महामारी होते. राज्यातील कोरोना संकट हाताळण्यात विजय रुपाणी फारसे यशस्वी ठरले नाहीत. ज्याबद्दल विरोधकांनी अनेक प्रश्न उपस्थित केले आहेत. अशा स्थितीत, भाजपच्या केंद्रीय नेतृत्वाने राज्यातील मुख्यमंत्र्यांचा चेहरा बदलला आहे. कोविडमुळे मोठ्या संख्येने लोकांचा मृत्यू झाला आहे, ज्यामुळे सरकारबाबत लोकांमध्ये नाराजी आहे. अशा स्थितीत भाजप रुपाणी यांना काढून त्यांचा राग शांत करण्याचा प्रयत्न करत आहे.

विजय रूपाणी जैन समाजातून आले आहेत, ज्यामुळे ते गुजरातच्या जातीय समीकरणात बसत नाहीत. राज्यातील पाटीदारांनंतर ओबीसी समाज आणि दलित-आदिवासी मतदार हे दुसरे महत्त्वाचे आहेत. अशा स्थितीत भाजपचे जैन कार्ड फारसे प्रभावी नाही, यामुळे 2022 च्या निवडणुकीपूर्वी विजय रुपाणी यांना हटवून भाजप आपले राजकीय समीकरण जुळवण्याचा प्रयत्न करत आहे. मात्र, हे पाहावे लागेल की, भाजप राज्यात सत्तेची कमान कोणाकडे आणि कोणत्या समाजाच्या नेत्याकडे सोपवतो.

बिहारप्रमाणेच गुजरातमध्ये नोकऱ्या हा एक मोठा निवडणूक मुद्दा बनत आहे. रोजगाराच्या मुद्द्यावर विजय रुपाणी सरकार फारसे प्रभावी राहिलेले नाही, त्यामुळे विरोधकांनी भाजपला घेरले आहे. आतापर्यंत गुजरातमध्ये काँग्रेस हा प्रमुख विरोधी पक्ष होता, पण आता आम आदमी पक्षही तिसरी शक्ती म्हणून आपले स्थान निर्माण करत आहे. याशिवाय गुजरातच्या विकासाच्या मुद्द्यावरही विरोधक हल्ला करत आहेत. असे मानले जाते की भाजपच्या सत्ताविरोधी लाटेला सामोरे जाण्यासाठी, मुख्यमंत्र्यांचा चेहरा बदलणे हा एक भाग आहे.