ખોટા વાયદા કરી 17 ગણા વધાર્યા શેરના ભાવ, 24 કરોડનો નફો રળી ફૂર્રરર...થઇ ગયા પ્રમોટર

Vikas Proppant and Granite: સેબીએ શેરબજારમાં પંપ અને ડમ્પનો મામલો પકડ્યો છે. વિકાસ પ્રોપન્ટ અને ગ્રેનાઈટ (Vikas Proppant and Granite) કંપનીના પ્રમોટર્સે પોતાની માલિકીની ન હોય તેવી જમીન દ્વારા આખો ખેલ રચ્યો હતો. એટલું જ નહીં, આ લોકોએ કંપનીના બિઝનેસ અંગે ખોટા દાવા પણ કર્યા હતા. પરિણામ એ આવ્યું કે કંપનીના શેર એક વર્ષમાં રૂ. 1.02 થી વધીને રૂ. 17.85 પર પહોંચી ગયા. આ પછી પ્રમોટર્સે તેમના શેર વેચ્યા. શેરનો દર ઘટ્યો અને બાકીના રોકાણકારો છેતરાયા. હવે સેબીએ પ્રમોટરોને આ ગેમ દ્વારા કમાયેલા સમગ્ર પૈસા વ્યાજ સહિત પરત કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. 

સેબીની તપાસમાં બહાર આવ્યું છે કે પ્રમોટર્સ બજરંગ દાસ અગ્રવાલ (હવે મૃતક), બજરંગ દાસ અગ્રવાલની પત્ની અને કંપનીના એમડી બિમલા દેવી જિંદાલ, તેમની પુત્રી અને કંપનીના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર કામિની જિંદાલ અને તેમના સહયોગીઓએ લગભગ 8 કરોડ શેર વેચ્યા હતા. આમાંથી તેને લગભગ 24 કરોડ રૂપિયાનો ફાયદો થયો. બજરંગદાસ અગ્રવાલ રાષ્ટ્રીય સંઘવાદી જમીનદાર પાર્ટીના સ્થાપક પણ હતા. કામિની જિંદાલ આ પાર્ટીની ટિકિટ પર રાજસ્થાનના ગંગાનગર વિસ્તારથી ધારાસભ્ય ચૂંટાઇ ચૂક્યા છે.

આ રીતે રચ્યો ખેલ
વિકાસ પ્રોપન્ટ અને ગ્રેનાઈટ (Vikas Proppant and Granite) ના પ્રમોટરો અને સહયોગીઓએ આ આખી રમત એક જમીન દ્વારા બનાવી હતી. કંપનીએ આ જમીનના લીઝ અધિકારો પર પ્રમોટરોને પ્રેફરન્સ શેર જારી કર્યા હતા. કંપનીએ ચાર લોકો, પ્રમોટર્સ કામિની જિંદાલ અને બિમલા દેવી જિંદાલ અને નોન-પ્રમોટર્સ કાંતા દેવી અને તેમની પુત્રી કોમલને પ્રેફરન્શિયલ ધોરણે 32.5 કરોડ સંપૂર્ણ પેઇડ ઇક્વિટી શેર ઇશ્યૂ કર્યા હતા. આ શેરો અંગે, એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે આ શેર તેમને જમીન પરના લીઝ અધિકારોના બદલામાં આપવામાં આવ્યા છે. આ જમીન રાજસ્થાનના જોધપુરના બિલારા તાલુકાના કપરાડા ગામમાં હોવાનું કહેવાય છે અને લીઝ ડીડ મુજબ તેની કિંમત 81.25 કરોડ રૂપિયા હતી. જ્યારે વાસ્તવિકતા એ છે કે આ જમીન તેમના નામે નહોતી.

શંકા બાદ સેબીએ શરૂ કરી તપાસ
SEBIને 22 જૂન, 2018 અને ઓગસ્ટ 30, 2019 વચ્ચે કંપનીના શેરમાં થતી વધઘટમાં આંતરિક વેપારની શંકા છે. સેબીને તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે લીઝ પરની જમીન કે જેના પર પ્રેફરન્સ શેર ઇશ્યૂ કરવામાં આવ્યા હતા તે તેમના નામે નથી પરંતુ મેસર્સ માનસરોવર ઈન્ડસ્ટ્રીયલ કોર્પોરેશન (MIDC)ના નામે છે. જેમણે પ્રેફરન્શિયલ ધોરણે શેર મેળવ્યા હતા તેઓ સેબી સમક્ષ માલિકીના અધિકારો અથવા જમીન પર લીઝ અધિકારો અંગેના દસ્તાવેજો રજૂ કરી શક્યા ન હતા. સબ રજીસ્ટ્રારના જમીનના રેકોર્ડમાં પણ જમીન પર તેમનો કોઈ દાવો જોવા મળ્યો નથી. આમ નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે આ શેર છેતરપિંડીથી ઇશ્યૂ કરવામાં આવ્યા હતા.

નકલી દાવા કરીને વધાર્યા ભાવ
પ્રમોટરોને પ્રેફરન્શિયલ શેર આપ્યા બાદ કંપનીએ ઘણા ખોટા દાવા પણ કર્યા હતા. કંપનીએ કહ્યું કે તેને રાજસ્થાન સરકાર તરફથી ખાણકામનું લાઇસન્સ મળ્યું છે અને તેને રૂ. 29.08 કરોડનો ઓર્ડર મળ્યો છે. કંપનીને ગ્રેનાઈટ માઈનિંગ અને પ્રોપન્ટ મેન્યુફેક્ચરિંગ માટે LOI લાઇસન્સ મળ્યું છે. કંપનીએ દાવો કર્યો હતો કે તેને રશિયન તેલ અને ડ્રિલિંગ કંપની પાસેથી $62.3 મિલિયનની કિંમતના 75500 ટન પ્રોપન્ટના નિકાસ ઓર્ડર મળ્યા છે. એવો દાવો પણ કરવામાં આવ્યો છે કે તેના નિર્દેશકો જોધપુર નજીક 160 એકર જમીનમાં રૂ. 10,000 કરોડના ગ્રેનાઈટ અને ગ્રેફાઈટનું માઇનિંગ કરી શકે છે.

એક વર્ષમાં 1650 ટકા વધ્યો શેરનો ભાવ 
સેબીને તેની તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે આ જાહેરાતોને કારણે, શેર 22 જૂન, 2018 ના રોજ રૂ. 1.02 થી વધીને 6 મે, 2019 ના રોજ રૂ. 17.85 પર પહોંચી ગયો હતો. જ્યારે શેરના ભાવમાં વધારો થયો, ત્યારે પ્રમોટર્સે તેમના શેર વેચ્યા અને લગભગ રૂ. 24 કરોડનો નફો મેળવ્યો. ઘણા સંગઠનોએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે બીડી અગ્રવાલને આ સમગ્ર રમતનો માસ્ટરમાઈન્ડ માનવામાં આવે છે. પરંતુ, હવે સેબીએ તેના નિર્ણયમાં કહ્યું છે કે કંપનીના એમડી બિમલા દેવી જિંદાલ અને એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર કામિની જિંદાલની ભૂમિકાને નકારી શકાય નહીં.

સેબીએ બિમલા અને કામિનીને 26 ઓગસ્ટ, 2019 થી ચૂકવણીની તારીખ સુધી વાર્ષિક 12 ટકાના દરે વ્યાજ સાથે રૂ. 21.51 કરોડના ખોટા નફાની ચૂકવણી કરવા જણાવ્યું છે. એકતા મિત્તલને 27 ફેબ્રુઆરી, 2019 થી ચુકવણી ન થાય ત્યાં સુધી વાર્ષિક 12 ટકાના દરે સાદા વ્યાજ સાથે રૂ. 1.28 કરોડના ખોટા નફાની ચૂકવણી કરવાનું કહેવામાં આવ્યું છે.