શું ફરી છે ઉલ્કાપિંડનો ખતરો! ગુજરાતની આ જગ્યાએ પડ્યો છે 1.8 કિ.મીનો ખાડો, આખી સંસ્કૃતિનો થયો હતો નાશ

Indus Valley civilization Luna Crater: ગુજરાતમાં હાલ એક ક્રેટર છેલ્લા 50,000 વર્ષોમાં પૃથ્વી સાથે અથડાતી સૌથી મોટી ઉલ્કાપિંડથી બનેલો હોઈ શકે છે. એક નવા અભ્યાસમાં આ દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે. લગભગ 4,000 વર્ષ પહેલાં ઉલ્કા પિંડની ટક્કરથી આગના ગોળા બન્યા હશે, શોકવેવ્સ ફેલાયા હશે. સંશોધકોના જણાવ્યા અનુસાર, ઉલ્કાપિંડના ટકરાવાથી જે આગ લાગી, તે એ વિસ્તારો સુધી પહોંચી જ્યાં સિંધુ ઘાટી સંસ્કૃતિના લોકો રહેતા હતા. 

કેનેડાની વેસ્ટર્ન યુનિવર્સિટીમાં કરાયેલા સંશોધનના પરિણામો ન્યૂ સાયન્ટિસ્ટ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયા છે. અભ્યાસમાં સામેલ ગોર્ડન ઓસિન્સકીના જણાવ્યા અનુસાર, ઉલ્કાપિંડ અથડામણ અણુ બોમ્બની સમકક્ષ હશે, ફરક માત્ર એટલો હતો કે તેમાં કોઈ રેડિયેશન નહોતું. કચ્છમાં હાજર 1.8 કિલોમીટર પહોળા ખાડાને લુના સ્ટ્રક્ચર કહેવામાં આવે છે. તે લુણા ગામ પાસે આવેલું છે. મહારાષ્ટ્રમાં લોનાર અને રાજસ્થાનના રામગઢ પછી ભારતમાં આ ત્રીજું સ્થાન છે જે બાહ્ય પદાર્થની અથડામણને કારણે બન્યું હતું.

ઉલ્કાપિંડની ઉર્જાથી ઓગળેલા પથ્થરો ક્યાં છે?
લુના સ્ટ્રક્ચરના જીઓકેમિકલ વિશ્લેષણ દર્શાવે છે કે અહીંની માટીમાં મોટા પ્રમાણમાં ઇરીડિયમ ભણેલું છે. આનાથી ખબર પડે છે કે કદાચ લોખંડની ઉલ્કા અહીં અથડાઈ હશે. વૈજ્ઞાનિકોને અહીં ઉલ્કાપિંડ સંબંધિત અન્ય વિશેષતાઓ પણ મળી છે જેમ કે વુસ્ટીટ, કિર્શસ્ટેનાઈટ, હરસિનાઈટ અને અલ્વોસ્પાઈનલ પણ મળ્યા છે. 

વિશ્વભરમાં જ્યાં પણ એસ્ટરોઇડ અને ઉલ્કાઓ અથડાયા છે તે ખાડાઓમાં ઇરીડિયમ મળી આવ્યું છે. કેટલાક વૈજ્ઞાનિકોનો અભિપ્રાય છે કે જો ભૂ-રાસાયણિક વિશ્લેષણ મેળ ખાય તો પણ તે સંપૂર્ણપણે સાબિત થયું નથી કે લ્યુનાનું માળખું ઉલ્કાના બનેલા ખાડો છે. તેના માટે સંશોધકોએ એવા પત્થરો શોધવા પડશે જે કદાચ ઉલ્કાની ઉર્જાથી પીગળી ગયા હશે.

સંશોધકોએ અંદાજ લગાવ્યો છે કે ઉલ્કા પિંડ લગભગ 4,050 વર્ષ પહેલા ટકરાઈ હતી. આનાથી આવા આંચકાના તરંગો ઉત્પન્ન થયા હશે જે પાંચ કિલોમીટરના અંતર સુધી પહોંચી ગયા હશે. જંગલની આગનો વ્યાપ આના કરતા ઘણો મોટો હોત. ઉલ્કાઓ દ્વારા છોડવામાં આવેલી રાખ અને ધૂળને કારણે ઘણા દિવસો સુધી સમગ્ર વિસ્તારમાં સૂર્યપ્રકાશ ઝાંખો પડી ગયો હશે.

લુના ક્રેટર 2006ની આસપાસ મળી આવ્યું હતું. તે લગભગ 11 મહિના સુધી સિંધુ નદી અને અરબી સમુદ્રના પાણીમાં ડૂબી રહે છે. આ ખાડો પ્રાચીન હડપ્પન સ્થળની નજીક પણ છે.