रात्रीचे जेवण वगळल्याने वजन कमी होते का? याचे फायदे आणि तोटे जाणून घ्या

वजनकमी करण्यासाठी अनेक लोक डायटींग करू लागतात, पण त्याचवर अभ्यास न करता  कोणतेही अन्न किंवा जेवण वगळणे आरोग्यासाठी चांगले ठरत नाही. पोट आणि कंबरेची चरबी कमी करण्यासाठी अनेक लोक उपासमार हा उपाय करतात. यासाठी ते रात्रीचे जेवण बंद करतात पण असे करणे आरोग्यदायी आहे का? याबाबत प्रसिद्ध आहारतज्ञ आयुषी यादव यांच्याशी यावर चर्चा केली

रात्रीचे जेवण वगळण्याचे तोटे:
1. पोषक तत्वांची कमतरता आणि मूड स्विंग्स:
रात्री जेवण न केल्याने शरीराला आवश्यक असलेली महत्त्वाची पोषक तत्वे, प्रथिने, फायबर्स, विटामिन्स आणि मिनरल्स मिळत नाहीत. या पोषक तत्वांची कमतरता होणं शरीराच्या कार्यक्षमतेवर नकारात्मक प्रभाव टाकते. हे नसल्यानं शरीराची ऊर्जा पातळी कमी होते, तसेच मूड स्विंग्स, चिडचिड आणि ताण निर्माण होतो. 

2.मेटाबॉलिझमची गती मंदावते:
जेव्हा तुम्ही रात्री जेवण वगळता, तेव्हा शरीराची मेटाबॉलिझमची गती मंदावू शकते. रात्रीचे जेवण न घेतल्याने शरीरला पूर्ण ऊर्जा मिळत नाही त्यामुळे वजन कमी करण्याचा प्रयत्न अधिक कठीण होतो. 

3. मेंदू आणि मानसिक स्वास्थ्यावर परिणाम: 
रात्री जेवण वगळल्याने मेंदूवर प्रतिकूल परिणाम होतो. मेंदू आणि कार्यक्षमतेसाठी ग्लूकोजची आवश्यकता असते, ज्यामुळे मानसिक कार्यक्षमता कमी होऊ शकते. यामुळे व्यक्तीला तणाव आणि नैराश्याची भावना निर्माण होऊ शकते.

4. पचनसंस्थेवर आणि शरीरावर दीर्घकालीन नुकसान:
रात्री जेवण वगळल्याने पचनसंस्थेमध्ये बिघाड होऊ शकतो. जेवण वगळल्याने पचन प्रक्रिया हळू होऊ शकते. यामुळे अनियमित पचन, अपचन आणि गॅस्ट्रोइंटेस्टिनल समस्याही होऊ शकतात. दीर्घकालीन काळात शरीरात पोषणाच्या कमतरतेमुळे विविध आरोग्यविषयक समस्या जसे की हाडं कमकुवत होणे, रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होणे आणि हार्मोनल असंतुलन होऊ शकते.

5. उलट प्रभाव, अधिक खाण्याची प्रवृत्ती:  
अनेक लोक रात्रीचे जेवण वगळतात, पण नंतर मध्यरात्री किंवा दुसऱ्या दिवशी जास्त खाण्याचा प्रयत्न करतात. यामुळे त्यांच्या शरीराला अधिक कॅलरी प्राप्त होते, जे वजन कमी करण्याऐवजी वाढवू शकते. पचन प्रक्रियेत गडबड आणि अधिक कॅलरीचा प्रवेश शरीराला अधिक नुकसान करू शकतो.

6. शारीरिक कार्यक्षमतेवर परिणाम:  
जेव्हा शरीर पोषणाच्या दृष्टीने उपाशी राहते तेव्हा शारीरिक कार्यक्षमता कमी होऊ शकते. खास करून व्यायाम करत असताना, शरीराला ऊर्जा मिळत नाही, ज्यामुळे तुमची सहनशक्ती आणि शारीरिक क्षमता कमी होऊ शकते. नियमित व्यायामाच्या प्रमाणावर त्याचा नकारात्मक परिणाम होतो.

रात्रीचे जेवण कधी आणि कसे वगळावे:
रात्रीचे जेवण वगळण्याचे काही फायदे देखील असू शकतात, जर ते योग्य पद्धतीने केले गेले. उदाहरणार्थ- काही लोक इंटरमिटंट फास्टिंग (Intermittent Fasting) पद्धतीने रात्रीचे जेवण वगळतात, ज्यामुळे शरीराला विशिष्ट वेळेत अन्न पचवण्याची आणि पुनर्निर्मितीची वेळ मिळते.परंतु हे केवळ विशिष्ट व्यक्तींना आणि अचूक पद्धतीने केले जात असेल, तरच सुरक्षित ठरते.
(Disclaimer - वरील माहिती सामान्य संदर्भांवरून घेण्यात आली आहे. 'झी २४ तास' याची खातरजमा करत नाही. यामधून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा केला गेलेला नाही. )