શું રાજકારણના ચાણક્ય શરદ પવારે આ વખતે શસ્ત્રો ખૂંટી પર લટકાવી દીધા? રાહ જુઓ... આ 2024 છે!

Sharad Pawar News Live: શરદ પવાર ક્યારે અને શું કરી શકે, તે કોઈ કળી શકતું નથી. તેની આગાહી કરવી મુશ્કેલ છે. તકોનો લાભ લેવાની બાબતમાં તેઓ ભારતના સૌથી વ્યવહારુ રાજકારણી છે. એનસીપીના સ્થાપકે મંગળવારે તેમની પોતાની પાર્ટી સહિત દરેકને આશ્ચર્યચકિત કરી દીધા હતા, જ્યારે તેમણે જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ હવે પાર્ટીની બાગડોર સંભાળશે નહીં. જો એમ માની લેવામાં આવે કે તે પોતાના નિર્ણય પર અડગ છે તો તેમનો નિર્ણય 2 વણઉકેલ્યા પ્રશ્નો ઉભા કરી રહ્યા છે.

પહેલો પ્રશ્ન તેમના જ પક્ષમાં નેતૃત્વનો વણઉકેલાયેલ મુદ્દો છે. તેમની પુત્રી સુપ્રિયા સુલે અને ભત્રીજા અજિત પવાર પ્રબળ દાવેદાર તરીકે જોવામાં આવે છે. બીજો પ્રશ્ન રાષ્ટ્રીય રાજકારણ સાથે સંબંધિત છે. શરદ પવાર મહાવિકાસ અઘાડીના અધ્યક્ષ છે. તેઓ વિપક્ષના ભીષ્મ પિતામહ છે. તેમના રાજીનામાથી ભાજપ વિરુદ્ધ વિરોધ પક્ષોનો મોરચો બનાવવાના પ્રયાસોને ફટકો પડી શકે છે. પરંતુ એવી ઘણી સંભાવનાઓ છે કે પવારની જાહેરાત પાર્ટીને એકીકૃત કરવાની અને નવી પેઢીને સુગમ રીતે નેતૃત્વનો વારસો સોંપવાની તેમની યોજનાનો એક ભાગ છે. રાષ્ટ્રીય સ્તરે, તે પોતાને 2024 માં સંભવિત ઉમેદવાર તરીકે રજૂ કરી કરી શકે છે. જો ત્રિશંકુ લોકસભાની સ્થિતિ છે તો તેમના નામ પર વિપક્ષમાં સર્વસંમતિ બની શકે છે.

શરદ પવાર 82 વર્ષના છે. પરંતુ હવે તેમની રાજકીય ઈનિંગ પૂરી થઈ ગઈ છે એવું માનવું મોટી ભૂલ હશે. તેઓ ભૂતકાળમાં ઘણી વખત રાજકીય રીતે મજબૂત બન્યા છે. ક્યારેક સત્તાના કેન્દ્ર તરીકે ઉભર્યા તો ક્યારેક તેની આસપાસ પહોંચી ગયા છે.

કૉંગ્રેસ-બ્રાન્ડ સેક્યુલર રાજનીતિ માટે તેમની અંગત ઇચ્છા હોવા છતાં, શરદ પવારના વ્યક્તિત્વનું સૌથી આકર્ષક પાસું એ છે કે લગભગ દરેક રાજકીય પક્ષમાં તેમના મિત્રો છે. વૈચારિક રીતે ભાજપના કટ્ટર વિરોધી હોવા છતાં નરેન્દ્ર મોદી સાથે તેમના સારા સંબંધો છે. જ્યારે પણ તેને રાજકીય રીતે અનુકૂળ લાગે છે ત્યારે તે વિરોધ પક્ષોના સ્ટેન્ડથી અલગ રસ્તો પણ અપનાવે છે. તાજેતરમાં તેમણે ગૌતમ અદાણીના વ્યવસાયની તપાસ માટે જેપીસીની રચનાની જરૂરિયાત પર પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો. પવારને સામાન્ય રીતે વ્યવસાય તરફી માનવામાં આવે છે. તે માત્ર રાજકીય કારણોસર ઉદ્યોગપતિને નુકસાન પહોંચાડવાની વિરુદ્ધ છે.

જ્યારે તેમને મહારાષ્ટ્રમાં તક દેખાઈ ત્યારે તેમણે કોંગ્રેસથી અલગ રસ્તો અપનાવ્યો. તેઓ 1978માં કોંગ્રેસથી અલગ થઈને જનતા પાર્ટીના સમર્થનથી મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા. 1999 માં જ્યારે તેમને લાગ્યું કે ત્રિશંકુ લોકસભાની સ્થિતિમાં વડા પ્રધાન પદ માટે તેમના નામ પર સર્વસંમતિ થઈ શકે છે, ત્યારે તેમણે ફરી એકવાર કોંગ્રેસ સાથેના સંબંધો તોડી નાખ્યા. ત્યાર બાદ તેમણે દલીલ કરી હતી કે તેઓ ઈચ્છતા નથી કે ઈટાલીમાં જન્મેલા કોઈ વ્યક્તિ એટલે કે સોનિયા ગાંધીને સંભવિત વડાપ્રધાન તરીકે રજૂ કરવામાં આવે. 

પરંતુ 1999 માં જ્યારે ફરીથી એનડીએ સરકાર આવી ત્યારે તેમણે સોનિયા સાથેના સંબંધો કોઈપણ વિલંબ વિના સુધાર્યા અને તેમની પાર્ટી મહારાષ્ટ્રમાં કોંગ્રેસની સાથી બની ગઈ. 2019માં પવારે કિંગમેકરની ભૂમિકા ભજવી હતી જ્યારે ભાજપ મહારાષ્ટ્રમાં પોતાના દમ પર બહુમતી મેળવવામાં નિષ્ફળ ગયો હતો અને શિવસેનાએ સીએમ પદ પરના તેના દાવા અંગે આક્રમણ કર્યું હતું. તેઓ મહાવિકાસ આઘાડીના આર્કિટેક્ટ તરીકે ઉભરી આવ્યા હતા. જો કે એ હકીકત છે કે ગયા વર્ષે ઉદ્ધવ ઠાકરે પોતાની જ પાર્ટીને બળવાથી બચાવી શક્યા ન હતા.

હા, પવારને એ વાતનો અફસોસ થઈ શકે છે કે તેમની વરિષ્ઠતા અને વિશ્વસનીયતા હોવા છતાં તેમને વડાપ્રધાનની ખુરશીથી દૂર રાખવામાં આવ્યા હતા. આ કિસ્સામાં નસીબ હંમેશા તેની વિરુદ્ધ હતું. 1999માં અટલ બિહારી વાજપેયીની આગેવાની હેઠળની એનડીએ સરકાર મોટી બહુમતી સાથે સત્તામાં આવી. 2004માં જ્યારે ભાજપને અણધારી હારનો સામનો કરવો પડ્યો ત્યારે સત્તાની ચાવી સોનિયા ગાંધી પાસે હતી.

સંજોગવશાત, 2004માં જ પવારને મોઢાના કેન્સરનું નિદાન થયું હતું. સર્જરી કરાવી. આ પછી કદાચ તેમને લાગ્યું કે તેમની રાજકીય કારકિર્દી ચરમસીમાએ પહોંચી ગઈ છે. ત્યારપછી તેણે નક્કી કર્યું કે હવે તે મહારાષ્ટ્ર અને કેન્દ્રની રાજનીતિમાં રાજા નહીં પણ કિંગમેકર બનશે.

2014માં મોદી સૌથી લોકપ્રિય નેતા તરીકે ઉભરી આવ્યા બાદ પવારની વડાપ્રધાનપદની આશાઓ સંપૂર્ણપણે નાશ પામી હતી. હવે જો વિપક્ષ 2024માં મોદીને સત્તા પરથી હટાવવામાં સફળ થાય તો પણ પવાર પ્રથમ પસંદગી બની શકે તેવી શક્યતા નથી. પરંતુ જો રાજકીય મડાગાંઠ હોય તો પવાર પોતાને એવા ચહેરા તરીકે જોઈ શકે છે કે જેના નામ પર વિપક્ષ સહમત થઈ શકે. એકમાત્ર પ્રશ્ન એ છે કે સોનિયા ગાંધી તેમનું નામ સાફ કરે છે કે નહીં કારણ કે તેઓ 1999 થી ક્યારેય તેમના પર સંપૂર્ણ વિશ્વાસ કરતા નથી.

પરંતુ 2024 પહેલા નિવૃત્તિ શા માટે? કદાચ એટલા માટે કે અજિત પવાર પાર્ટીની બાગડોર સંભાળવા માટે અધીરા થઈ રહ્યા છે અને મહારાષ્ટ્રમાં આગામી ચૂંટણીઓ પછી પોતાને મુખ્ય પ્રધાનપદના ઉમેદવાર તરીકે રજૂ કરી રહ્યા છે. 2019 માં તેમણે પાર્ટીથી અલગ થઈ ગયા અને થોડા સમય માટે ફડણવીસ સરકારનો ભાગ બન્યા. પછી શરદ પવાર કોઈક રીતે તેમને પાછા લાવ્યા અને મહાવિકાસ અઘાડીનો પાયો નાખ્યો. ઉદ્ધવ ઠાકરે મુખ્યમંત્રી બન્યા. પરંતુ હવે MVA સત્તામાં નથી અને ભત્રીજાની રાજકીય મહત્વાકાંક્ષાઓ જોર પકડી રહી છે.

આ ઉપરાંત, પવાર માટે એનસીપી વડા પદ છોડવું પણ અનિવાર્ય હતું. તેઓના સમયમાં જ નવી પેઢીને નેતૃત્વ સોંપવા માટે આ જરૂરી હતું.