Parenting Tips: માતા-પિતાની 12 ટેવોથી બાળકનું ભવિષ્ય પડી શકે છે ખતરામાં! શું તમે પણ આવું કરો છો?

નવી દિલ્લીઃ બાળકોનો સાચી અને યોગ્ય રીતે ઉછેર કરવો આજના જમાનાના વાલીઓ માટે થોડું મુશ્કેલ ભર્યું હોઈ શકે. તેનું કારણ છે કે ફાસ્ટ લાઈફમાં તેમાં પણ મેગા સિટીમાં રહેતા પતિ પત્નીઓ પોતાના બાળકો પર પૂરતું ધ્યાન આપી શક્તા નથી. જો કોઈ વાલી પોતાના બાળકો સાથે સમય વિતાવે અને તેમાં પણ જો બાળકો કોઈ સામાન્ય તોફાન કરે તો વાલી તેમને ખુબ ઠપકો આપે છે અથવા તો તેમના પર ગુસ્સો કરે છે. ખરાબ ઉછેરને કારણે બાળકોમાં પણ ઘણીવાર ખરાબ ટેવો આવવા લાગે છે. કેટલીક વાર વાલીઓની ખરાબ આદતોને કારણે બાળકો કંટાળી જતા હોય છે. અને તેમના માતા-પિતાની વાતોને અનદેખો કરે છે. આવો જાણીએ આવી જ કેટલીક વાલીઓની આદતો વિશે જેનાથી સંતાન પરેશાન થાય છે. 

1) વડીલોની વાતમાં બાળકોને સામેલ કરવા- 
જ્યારે પણ તમે કોઈ વાત વિશે ચર્ચા કરો છો ત્યારે એમાં બાળકોને સામેલ ન કરવા જોઈએ. જો તે વસ્તુ બાળકના અર્થની નથી, તો તેને તેનાથી દૂર રાખવું વધુ સારું છે. વડીલોની વાત સાંભળીને બાળકો પોતાના મનમાં વસ્તુઓનો નિર્ણય કરવા લાગે છે.

2) ધીરજ-
આજની પેઢીએ એક વસ્તુનો સામનો કરવો પડે છે તે છે ધીરજનો અભાવ. આવી સ્થિતિમાં, તે જરૂરી છે કે તમે તમારામાં ધીરજ રાખો, ખાસ કરીને જ્યારે સંજોગો તમારા નિયંત્રણમાં ન હોય. માતાપિતા માટે પણ તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે તમે તમારા બાળકને ધીરજ રાખવાનું શીખવો.

3) નિષ્ફળતાઓ માટે બાળકને દોષ આપવો- 
બાળકને જન્મ આપવાનો નિર્ણય માતાપિતાનો પોતાનો છે. તેથી જો તમને બાળક અથવા તેની વર્તણૂક ખરાબ લાગે, તો તેના વિશે ખરાબ ન બોલો કારણ કે તે તમારો પોતાનો નિર્ણય હતો. તમે ગમે તેટલા ગુસ્સામાં હોવ, પરંતુ બાળકો પર ગુસ્સો ન કાઢવો જોઈએ.

4) વ્યર્થ ખર્ચ- 
વ્યર્થ ખર્ચ કરવાની ટેવ બાળકોમાં તેમના માતા-પિતા તરફથી જ આવે છે. બાળકોને આ ખરાબ આદતથી બચાવવા માટે પોતાની વાલીએ પહેલા તો ખોટા ખર્ચ ન કરવા જોઈએ. અને બાળકની દરેક જીદ પૂરી ન કરવી જોઈએ, સાથે જ બાળકોને સમયાંતરે પૈસાનું મહત્વ સમજાવવું જોઈએ. 

5) હાર ન માનો, હંમેશા જીતો- 
આજના સમયમાં બાળકોમાં સ્પર્ધા ઘણી વધી ગઈ છે. આવી સ્થિતિમાં દરેક માતા-પિતા પોતાના બાળકોને જીતવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે. પરંતુ આ બધામાં માતાપિતા બાળકોને નિષ્ફળતાનો સામનો કરવાનું શીખવતા નથી. જો કે કોઈ પણ માતા-પિતા એવું ઈચ્છતા નથી કે તેમનું બાળક હારી જાય કે નિષ્ફળ જાય, પરંતુ તે ખૂબ જ જરૂરી છે કે તમે બાળકને આ પરિસ્થિતિનો સામનો કરવાનું શીખવો. તે તેના વિકાસ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

6) સરખામણી કરવી- 
બધા બાળકો સરખા નથી હોતા, બે ભાઈ-બહેન વચ્ચે પણ ઘણો તફાવત હોય છે. દરેકમાં સારી અને ખરાબ ટેવ હોય છે. તમારું બાળક એક બાબતમાં બીજા કરતા શ્રેષ્ઠ ન હોઈ શકે, પરંતુ કેટલીક બાબતો એવી હશે જેમાં તે શ્રેષ્ઠ હશે. તેથી આ સ્થિતિમાં તમારા બાળકની સરખામણી બીજા કોઈ સાથે ન કરવી જોઈએ. 

7) શીખવવાને બદલે ઠપકો આપવો- 
કેટલીકવાર માતા-પિતા તેમના બાળકોને કંઈ ન સમજાવા માટે ઠપકો આપે છે. આ કારણે બાળક આગળ કંઈપણ પૂછતા ખૂબ ડરી જાય છે. માતા-પિતાની બૂમો અને ગુસ્સાથી બાળકો ભવિષ્યમાં ખૂબ ગુસ્સે પણ થઈ શકે છે.

8) વસ્તુઓ છોડી શકતા નથી- 
પેરેન્ટહુડની યાત્રા ખૂબ મુશ્કેલ છે. બાળકોના સારા સ્વાસ્થ્ય અને ભવિષ્ય માટે જરૂરી છે કે તમે તમારામાં પણ થોડો ફેરફાર કરો. તે જરૂરી છે કે તમે બાળકની સામે તમારી કેટલીક આદતો બદલો. જો તમારું બાળક જંક ફૂડનું શોખીન છે અને તમે આ આદતથી છૂટકારો મેળવવા ઈચ્છો છો, તો જરૂરી છે કે તમે જાતે જંક ફૂડનું સેવન બંધ કરો. જો તમે તમારા બાળકની કોઈપણ આદત સુધારવા માગતા હોવ તો તેના માટે તમે પહેલા તે કામ જાતે કરવાનું બંધ કરો. જો તમે પોતે જ કંઈક છોડી શકતા નથી, તો તમારે તમારા બાળક પાસેથી કોઈ અપેક્ષા રાખવી જોઈએ નહીં.

9) બાળકોની સામે જૂઠું બોલવું- 
માતા-પિતા માટે એ મહત્વનું છે કે તેઓ ભૂલી ગયા પછી પણ બાળકની સામે જૂઠું ન બોલે. તેના કારણે બાળકને ખોટા સંકેતો મળે છે અને તે ભવિષ્યમાં ઘણી મુશ્કેલી ઉભી કરી શકે છે. જ્યારે તમે કોઈપણ પરિસ્થિતિથી બચવા માટે બાળકની સામે સૂઈ જાઓ છો, તો તમારું બાળક ભવિષ્યમાં પોતાને બચાવવા માટે પણ આ ટ્રિકનો ઉપયોગ કરી શકે છે. તમારા બાળકને જૂઠું બોલવાના પરિણામો વિશે કહો.

10) બહાર રમવાને બદલે મોબાઈલનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપવી- 
આજકાલ ઘણા બાળકો બહાર રમવાને બદલે સ્માર્ટફોન, ટેબલેટ કે લેપટોપ પર ગેમ રમવાનું પસંદ કરે છે. આમ કરવાથી તમારું બાળક ટેકનિકલી સ્માર્ટ બની જાય છે પરંતુ તેની એકંદર વૃદ્ધિ પર ખૂબ જ ખરાબ અસર પડે છે. સતત કેટલાક કલાકો સુધી સ્ક્રીનની સામે બેસી રહેવાથી બાળકોની આંખો પર ખરાબ અસર પડે છે. તેની સાથે બાળકોના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર પણ તેની ખરાબ અસર પડે છે.

11) નખરાને પ્રેમ માની લેવું- 
ઘણા માતા-પિતા પોતાની શક્તિ અને સમય બચાવવા માટે પોતાના બાળકોની દરેક જીદને પ્રેમ માને છે અને કંઈપણ કહ્યા વગર પૂરી કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, બાળકો તેમની લાગણીઓને કેવી રીતે નિયંત્રિત કરવી તે શીખવતા નથી. બાળકોની દરેક જીદ પુરી થવાને કારણે તેઓ સાચા-ખોટા વચ્ચેનો તફાવત શીખતા નથી.

12) માંગતા પહેલા ઈચ્છા પૂરી કરવી- 
ઘણી વખત માતા-પિતા બાળકોને પૂછતા પહેલા તેમને તે વસ્તુઓ લઈ આપે છે. આનાથી બાળકને લાગે છે કે તેને કંઈપણ વસ્તુ માટે બોલવાની જરૂર નથી કારણ કે તમે બોલ્યા વગર તેની જરૂરિયાતો અને ઈચ્છાઓ પૂરી કરો છો. આમ કરવાથી તમારા બાળક પોતે કોઈ મહેનત કરશે નહીં. આવી સ્થિતિમાં, તે જરૂરી છે કે જ્યાં સુધી બાળક પોતાની સાથે કોઈ વાતનો ઉલ્લેખ ન કરે ત્યાં સુધી તેને તે વસ્તુ ન આપો. ઉપરાંત, ધ્યાનમાં રાખો કે તમે ફક્ત તમારા બાળકની જરૂરિયાતો જ પૂરી કરો છો જે યોગ્ય છે અને તે વસ્તુઓ જેની તેને ખરેખર જરૂર છે.