दोन्ही किडनी एकाच ठिकाणी लावून नवजीवन, जाणून घ्या का करावे लागले असे प्रत्यारोपण

Auto-Kidney Transplant: दिल्लीतील सर गंगाराम हॉस्पिटलमध्ये अत्यंत आव्हानात्मक 'ऑटो-किडनी ट्रान्सप्लांट' करण्यात आले आहे. या शस्त्रक्रियेत त्याच रुग्णाची एक किडनी काढून त्याच्या शरीराच्या दुसऱ्या भागात प्रत्यारोपण करण्यात आले. या गुंतागुंतीच्या ऑपरेशनमध्ये रुग्णाची डावी किडनी काढून उजव्या बाजूला प्रत्यारोपण करण्यात आले, त्यानंतर आता त्या रुग्णाच्या दोन्ही मूत्रपिंड शरीराच्या उजव्या बाजूला आहेत. या व्यक्तीची 25 सेमी लघवीची नळी गायब झाली होती. रुग्णाची यूरेटर पुन्हा तयार करावी लागली.

हे का करावे लागले?

गेल्या महिन्यात पंजाबमधील 29 वर्षीय अभय (नाव बदलले आहे) सर गंगाराम हॉस्पिटलच्या युरोलॉजी आणि किडनी ट्रान्सप्लांट विभागात दाखल झाला होता. त्याला किडनी स्टोनची समस्या होती. पंजाबच्या स्थानिक डॉक्टरांनी स्टोन काढण्याचा प्रयत्न केला, मात्र यादरम्यान डावी मूत्रवाहिनी स्टोनसह बाहेर आली. म्हणजेच आता डाव्या मूत्रपिंडाला पिशवीशी जोडणारी नळी (मूत्रवाहिनी) पूर्णपणे नाहीशी झाली होती.

रुग्णालयाचे किडनी प्रत्यारोपण सर्जन डॉ. विपिन त्यागी यांच्या म्हणण्यानुसार, 'सामान्य रुग्णामध्ये, एक मूत्रपिंड डाव्या बाजूला आणि एक उजव्या बाजूला असते आणि या मूत्रपिंडांना लघवीच्या थैलीशी जोडणाऱ्या दोन नळ्या (युरेटर) असतात. पण या प्रकरणात डाव्या मूत्रपिंडात मूत्रवाहिनी नसलेली एकमेव मूत्रपिंड असल्याचे पाहून आम्हाला आश्चर्य वाटले.

युरोलॉजिस्ट डॉ. सुधीर चढ्ढा म्हणाले, 'आमच्या टीमकडे मर्यादित पर्याय एकतर किडनी काढून टाकणे किंवा किडनी आणि मूत्राशय यांच्यातील गहाळ कनेक्शन पुन्हा जोडणे किंवा किडनी ऑटो ट्रान्सप्लांट करणे हे होते. रुग्ण तरुण असल्याने मूत्रमार्गाची पुनर्रचना हा योग्य पर्याय नव्हता. त्यामुळे 'ऑटो-किडनी ट्रान्सप्लांट' करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. या रुग्णातील किडनी डाव्या बाजूने काढून उजव्या बाजूला असलेल्या लघवीच्या पिशवीच्या शक्य तितक्या जवळ आणण्यात आली. आता उजव्या बाजूला आणलेली किडनी आणि लघवीची पिशवी यात 4 ते 5 सें.मी.चा फरक होता. आता रुग्णाच्या दोन्ही किडन्या एकाच बाजूला म्हणजेच उजव्या बाजूला आहेत.' या गुंतागुंतीच्या ऑपरेशननंतर रुग्ण बरा झाला. नुकताच त्याला डिस्चार्ज देण्यात आला आहे.

प्रत्यारोपणाचे तीन प्रकार आहेत

आम्ही तुम्हाला सांगतो की अवयव प्रत्यारोपणाचे तीन प्रकार आहेत - ऑटो-ट्रान्सप्लांट, अॅलो-ट्रान्सप्लांट आणि झेनो ट्रान्सप्लांट. ऑटो ट्रान्सप्लांट म्हणजे एकाच व्यक्तीमध्ये अवयव एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी प्रत्यारोपण करणे. अ‍ॅलो-ट्रान्सप्लांट म्हणजे एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये अवयव प्रत्यारोपण करणे, तर झेनो ट्रान्सप्लांट म्हणजे एखाद्या प्राण्याच्या एखाद्या अवयवाचे प्रत्यारोपण करणे.