Cheque Bounce Rule: चेकद्वारे पेमेंट करताना काळजी घ्या! अन्यथा एक चूक पडेल महागात

Cheque Bounce Rule: तुम्हीही चेकद्वारे पेमेंट करत असाल तर काही गोष्टींची काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. अन्यथा चेक बाऊन्स झाल्यास दंडासह तुरुंगात जावे लागू शकते. चेक बाऊन्स हा न्यायालयीय भाषेत कायदेशीर गुन्हा मानला जातो. यामध्ये 1881 च्या निगोशिएबल इन्स्ट्रुमेंट अ‍ॅक्ट (Negotiable Instruments Act of 1881) अंतर्गत शिक्षेची तरतूद करण्यात आली आहे. बँक काही कारणास्तव चेक नाकारते आणि पेमेंट होत नाही. तेव्हा त्याला चेक बाऊन्स असं म्हंटलं जातं. मुख्य कारण म्हणजे खात्यात शिल्लक नसणे, हे असतं. याशिवाय व्यक्तीच्या स्वाक्षरीमध्ये फरक असला तरी बँक चेक नाकारते.

या कारणांमुळे चेक बाउन्स होतो

• चेक देणाऱ्याच्या बँक खात्यात अपुरा निधी
• स्वाक्षरी जुळत नाही
• खाते क्रमांक जुळत नाही
• चेकच्या तारखेसह समस्या
• शब्द आणि आकृत्यांमधील रकमेची एकसमानता नसणे
• फाटलेला चेक
• ओव्हरड्राफ्ट मर्यादा ओलांडली असेल तर

चेक बाऊन्स झाल्यानंतर काय होते?

चेक बाऊन्स झाल्यावर चेक देणाऱ्या व्यक्तीला त्याची माहिती द्यावी लागते. त्यानंतर त्याला 1 महिन्याच्या आत पैसे द्यावे लागतात. तसे न केल्यास त्या व्यक्तीला कायदेशीर नोटीस पाठवली जाते. त्यानंतरही 15 दिवस उत्तर न दिल्यास निगोशिएबल इन्स्ट्रुमेंट अ‍ॅक्ट 1881 च्या कलम 138 अन्वये गुन्हा दाखल करण्यात येतो. निगोशिएबल इन्स्ट्रुमेंट्स अ‍ॅक्ट, 1881 अंतर्गत, व्यक्तीवर कारवाई केली जाऊ शकते आणि चेक देणाऱ्या व्यक्तीला दोन वर्षांपर्यंत शिक्षा होऊ शकते.

बातमी वाचा- बँक चेकबुकवरील IFSC आणि MICR Code मध्ये नेमका फरक काय? जाणून घ्या

चेक कालावधी किती आहे?

चेक, बँक ड्राफ्ट सध्या त्यांच्या जारी झाल्यापासून सहा महिन्यांसाठी वैध आहेत.

चेक फक्त 6 महिन्यांसाठी वैध असतो?

सहा महिन्यांपेक्षा जुन्या चेक नाकारणं हे सामान्य बँकिंग प्रथा आहे. ही पद्धत चेक लिहिलेल्या व्यक्तीच्या संरक्षणासाठी आहे, कारण पेमेंट इतर कोणत्या तरी माध्यमातून केले गेले असण्याची किंवा चेक हरवला किंवा चोरीला गेला असण्याची शक्यता असते.

चेक देण्यापूर्वी या गोष्टी लक्षात ठेवा

• तुम्ही एखाद्याला चेक देता तेव्हा तुमच्या खात्यात पैसे असल्याची खात्री करा.
• चेक घेणार्‍या व्यक्तीने तो तीन महिन्यांत कॅश केला पाहिजे.
• चेकद्वारे एखाद्याला पैसे देताना, नाव आणि रक्कम यासंबंधी शब्द आणि आकडे यांच्यामध्ये  स्पेस देणे टाळा.
• तुम्ही बँकेच्या चेकवर स्वाक्षरी करताना बँकेतील अधिकृत स्वाक्षरी करा.
• बँकेच्या चेकद्वारे एखाद्याला पैसे देता तेव्हा चेक नंबर, खात्याचे नाव, रक्कम आणि तारीख यासारखे चेकचे तपशील लक्षात ठेवा.
• कायम अकाउंट Payee चेक जारी करा.
• चेकवरील माहिती काळजीपूर्वक आणि अचूक भरा.