हिवाळ्यात कोणत्याही गोष्टीला स्पर्श करताच लागतो करंट? कारण काय?

हिवाळ्याच्या हंगामात, धातू, दरवाजाचे हँडल किंवा कापड यांसारख्या वस्तूला किंवा एखाद्या व्यक्तीला स्पर्श करताच अनेकदा विजेचा सौम्य झटका जाणवतो. यामागचं नेमकं कारण काय? 

| Dec 17, 2024, 11:23 AM IST

How to reduce static electricity at home: अनेकदा ऑफिस किंवा घरांमध्ये असा अनुभव येतो. आपण अचानक कोणत्या व्यक्तीला किंवा वस्तूला स्पर्श केला तर अचानक करंट लागतो. हा करंट सौम्य असला तरीही अनेकदा हिवाळ्यात हा प्रकार सर्वाधिक घडतो. यामागचे खरे कारण म्हणजे इलेक्ट्रोस्टॅटिक डिस्चार्ज (ESD) आहे. ESD म्हणजे काय? आणि यामागचं शास्त्रीक कारण काय? समजून घेऊया. 

1/8

हल्ली अचानक कोणत्याही गोष्टीला स्पर्श केल्यावर विजेचा धक्का बसतो. हे तुमच्यासोबतच नाही पण अनेकांसोबत होतंय? हिवाळ्यात अनेकांना स्टॅटिक शॉकची समस्या भेडसावते. एखाद्याला अचानक एखाद्या गोष्टीचा स्पर्श होताच, विजेचा सौम्य धक्का जाणवतो.   

2/8

हा धक्का का जाणवतो कारण तुमच्या शरीरात स्थिर वीज जमा होते आणि तुम्ही कोणत्याही धातूला किंवा विद्युत वाहक वस्तूला स्पर्श करताच, त्यामुळे तुमच्या शरीरातून इलेक्ट्रोस्टॅटिक डिस्चार्ज (ESD) बाहेर येतो. अशा परिस्थितीत धक्का बसल्यासारखं वाटतं, पण घाबरून जाण्याची गरज नाही. 

3/8

इलेक्ट्रोस्टॅटिक डिस्चार्जचे कारण

जेव्हा आपण आपले पाय कार्पेटवर ओढता तेव्हा हे बर्याचदा घडते. जेव्हा तुमचे शरीर नकारात्मक चार्ज घेते, तेव्हा तुम्ही नकारात्मक चार्ज असलेल्या गोष्टींच्या जवळ जाता तेव्हा ते तुम्हाला दूर ढकलण्याचा प्रयत्न होतो

4/8

अशा स्थितीत, जेव्हा तुम्ही दरवाजाच्या हँडलकडे हात पुढे करता तेव्हा तुमच्या शरीरात जमा होणारे नकारात्मक शुल्क वाढतच जाते. पुरेसा व्होल्टेज तयार होईपर्यंत हे वाढते आणि चार्ज तुमच्या हातातून हँडलपर्यंत स्पार्कच्या रूपात जातो. यामुळे तुम्हाला विजेचा सौम्य झटका जाणवतो.  

5/8

हे थंड आणि कोरड्या हवामानात अधिक वाढते कारण या हंगामात हवेत ओलावा नसतो, ज्यामुळे चार्ज संतुलित होण्यास मदत होते. तज्ज्ञांच्या मते, थंड आणि कोरडी हवा इन्सुलेटरप्रमाणे काम करते, ज्यामुळे उच्च व्होल्टेजवर चार्ज जमा होतो आणि तो संतुलित होतो. 

6/8

व्होल्टेज 4,000 ते 35,000 व्होल्ट पर्यंत असू शकते, परंतु तेथे कोणतेही विद्युतप्रवाह नाही. यामुळे चार्ज धक्का देतो, पण त्यामुळे नुकसान होत नाही.

7/8

याशिवाय लोक हिवाळ्यात सिंथेटिक कपडे जास्त घालतात. या कपड्यांचे तंतू सहजपणे इलेक्ट्रॉन शोषून घेतात. अशा परिस्थितीत जेव्हा तुम्ही एखाद्या व्यक्तीला किंवा धातूच्या वस्तूला स्पर्श करता तेव्हा तुम्हाला विजेचा झटका जाणवतो.

8/8

त्याचबरोबर थंडीच्या मोसमात वाहणाऱ्या कोरड्या वाऱ्यांमुळे त्वचा कोरडी आणि निर्जीव होते. त्यामुळे इलेक्ट्रॉन सहज गोळा होतात आणि कोणत्याही व्यक्तीला किंवा वस्तूला स्पर्श केल्यावर विद्युत प्रवाह जाणवतो.