વાહનચાલકો જલ્દી ફુલ કરાવી લેજો ટાંકી, ગમે ત્યારે વધી શકે છે પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવ, જાણો કારણ

નવી દિલ્લીઃ વાહનચાલકો થઈ જાવ તૈયાર, મોંઘવારીનો વધુ એક માર આવી શકે છે આગામી દિવસોમાં. દૂધ, તેલમાં ભાવવધારા બાદ હવે પેટ્રોલ-ડીઝલમાં ફરી ભાવ વધારો થઈ શકે. લગભગ 120 દિવસના વિરામ બાદ હવે સામાન્ય લોકોને ગમે ત્યારે આંચકો લાગી શકે છે. એક તરફ વૈશ્વિક બજારમાં ક્રૂડ ઓઈલ 14 વર્ષના રેકોર્ડ સ્તરે પહોંચી ગયું છે, તો બીજી તરફ 5 રાજ્યોની વિધાનસભા ચૂંટણી આજે અંતિમ તબક્કામાં આવી ગઈ છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોના ટ્રેન્ડને જોતા એવી સંભાવના છે કે સરકારી ઓઈલ કંપનીઓ હવે ગમે ત્યારે ડીઝલ-પેટ્રોલના ભાવમાં વધારો કરવાનું શરૂ કરી શકે છે.

નવેમ્બર બાદ પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવમાં વધારો થયો નથી-
ગયા વર્ષે નવેમ્બરમાં દેશના ઘણા રાજ્યોમાં ડીઝલ-પેટ્રોલની કિંમત 100 રૂપિયા પ્રતિ લીટરને પાર પહોંચી હતી. ત્યારબાદ કેન્દ્ર સરકારે એક્સાઈઝ ડ્યુટીમાં ઘટાડો કરીને લોકોને મોંઘવારીથી મોટી રાહત આપી હતી. ત્યારપછી હજુ સુધી ડીઝલ-પેટ્રોલના ભાવમાં વધારો કરવામાં આવ્યો નથી. બાદમાં, જ્યારે રાજ્ય સરકારોએ વેટ ઘટાડ્યો, ત્યારે તેના ભાવમાં ઘટાડો કરવામાં આવ્યો. જ્યારે કેન્દ્ર સરકારે નવેમ્બરમાં એક્સાઈઝમાં ઘટાડો કર્યો ત્યારે ક્રૂડ ઓઈલ પ્રતિ બેરલ 82 ડોલરની આસપાસ હતું. વૈશ્વિક બજારમાં ક્રૂડ ઓઈલ 2008 પછીના સર્વોચ્ચ સ્તરે પહોંચી ગયું છે.

છેલ્લા 4 મહિનામાં ક્રૂડ ઓઈલ આટલું મોંઘુ થયું-
રોઈટર્સના અહેવાલ મુજબ, રવિવારના ટ્રેડિંગમાં બ્રેન્ટ ક્રૂડ $11.67 અથવા લગભગ 10 ટકા વધીને $129.78 પ્રતિ બેરલ પર પહોંચી ગયું હતું. એ જ રીતે વેસ્ટ ટેક્સાસ ઈન્ટરમીડિયેટ (WTI) પણ $10.83 અથવા 9.4 ટકા વધીને $126.51 પ્રતિ બેરલ થઈ ગયું. ક્રૂડ ઓઈલ અને વેસ્ટ ટેક્સાસ ઈન્ટરમીડિયેટ બંને માટે જુલાઈ 2008 પછીનું આ સર્વોચ્ચ સ્તર છે. નવેમ્બરની સરખામણીમાં હવે ક્રૂડ ઓઈલ 58 ટકાથી વધુ થઈ ગયું છે. 

ચૂંટણીના કારણે આવી કામગીરી થઈ ચૂકી છે-
હાલની નીતિ હેઠળ સરકારી ઓઈલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ દરરોજ સવારે ડીઝલ-પેટ્રોલના ભાવની સમીક્ષા કરે છે. વૈશ્વિક બજારમાં ક્રૂડના ટ્રેન્ડ મુજબ સ્થાનિક બજારમાં ડીઝલ અને પેટ્રોલના છૂટક ભાવમાં વધારો કે ઘટાડો થાય છે. આ રીતે ડીઝલ-પેટ્રોલના ભાવમાં અત્યારે 50 ટકાથી વધુનો વધારો થઈ શકે છે. સરકાર પર એવા આક્ષેપો થઈ રહ્યા છે કે ઉત્તરપ્રદેશ અને પંજાબ સહિત 5 રાજ્યોમાં વિધાનસભા ચૂંટણીને કારણે લગભગ 4 મહિનાથી ડીઝલ અને પેટ્રોલના ભાવમાં વધારો થયો નથી. ભૂતકાળમાં પણ આવું બન્યું છે, જ્યારે ચૂંટણી નજીક આવી રહી હોય ત્યારે ક્રૂડના ભાવ વધ્યા પછી પણ ડીઝલ અને પેટ્રોલના ભાવમાં વધારો કરવામાં આવ્યો નથી. કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીએ પણ 2 દિવસ પહેલા આ મામલે સરકાર પર નિશાન સાધ્યું હતું. ટ્વીટમાં કહ્યું કે, 'તત્કાલ પેટ્રોલની ટાંકી ભરાવી લો. મોદી સરકારની ચૂંટણી ઓફર ખતમ થવા જઈ રહી છે.

फटाफट Petrol टैंक फुल करवा लीजिए।

मोदी सरकार का ‘चुनावी’ offer ख़त्म होने जा रहा है। pic.twitter.com/Y8oiFvCJTU

— Rahul Gandhi (@RahulGandhi) March 5, 2022

લોકસભા ચૂંટણીમાં મતદાન પૂરું થતાંની સાથે જ ભાવમાં વધારો થયો હતો-
વર્ષ 2019માં જ્યારે લોકસભાની ચૂંટણી થઈ હતી, ત્યારે પણ આ ટ્રેન્ડ જોવા મળ્યો હતો. લોકસભા ચૂંટણીના સાતમા અને અંતિમ તબક્કા માટે 19મેના રોજ મતદાન થયું હતું. બીજા જ દિવસે પેટ્રોલના ભાવમાં 10 પૈસા અને ડીઝલના ભાવમાં 16 પૈસાનો વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. જો કે ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતો પહેલાથી જ વધી રહી હતી, પરંતુ ઓઈલ કંપનીઓ ડીઝલ અને પેટ્રોલના ભાવ તે પ્રમાણે વધારી રહી ન હતી. ચૂંટણી પૂરી થતાં જ કંપનીઓએ ઝડપથી ભાવ વધારવાનું શરૂ કર્યું.

આ રાજ્યોની છેલ્લી ચૂંટણી દરમિયાન પણ આ વલણ જોવા મળ્યું-
2017માં આ ટ્રેન્ડ બે વાર જોવા મળ્યો હતો. ડીઝલ-પેટ્રોલના ભાવ પર હાલની ફ્રીઝ સૌથી લાંબી છે. આ પહેલા, સૌથી લાંબી ફ્રીઝ 2017ની શરૂઆતમાં હતી, જે લગભગ અઢી મહિનાની હતી. ત્યારે પણ આ 5 રાજ્યોમાં ચૂંટણી થઈ રહી હતી, જ્યાં આ વખતે ચૂંટણી થઈ રહી છે. પંજાબ, ગોવા, ઉત્તરાખંડ, ઉત્તર પ્રદેશ અને મણિપુરની ચૂંટણીઓને કારણે ડીઝલ અને પેટ્રોલના ભાવ 16 જાન્યુઆરીથી 01 એપ્રિલ 2017 સુધી સ્થિર રહ્યા હતા. વર્ષ 2017માં જ ગુજરાત વિધાનસભા દરમિયાન લગભગ 14 દિવસ સુધી તેમના ભાવમાં વધારો કરવામાં આવ્યો ન હતો. આ તમામ સમયગાળામાં વૈશ્વિક બજારમાં કાચા તેલમાં તેજી જોવા મળી હતી.

કર્ણાટક ચૂંટણી બાદ સતત 16 દિવસ સુધી કિંમતોમાં વધારો થયો-
મે 2018માં, જ્યારે કર્ણાટકમાં ચૂંટણીઓ યોજાઈ રહી હતી, ત્યારે ડીઝલ અને પેટ્રોલના ભાવ 19 દિવસ સુધી વધ્યા ન હતા, તે હકીકત હોવા છતાં કે આ સમયગાળા દરમિયાન ક્રૂડ ઓઇલમાં લગભગ $5 પ્રતિ બેરલનો વધારો થયો હતો. ચૂંટણી પૂરી થતાં જ કંપનીઓએ રોજેરોજ ભાવ વધારવાનું શરૂ કરી દીધું. 14 મે 2018ના રોજ ચૂંટણી પૂર્ણ થયા બાદ સતત 16 દિવસ સુધી ડીઝલ-પેટ્રોલ મોંઘુ થયું હતું. આ સમયગાળા દરમિયાન પેટ્રોલ 3.80 રૂપિયા અને ડીઝલ 3.38 રૂપિયા પ્રતિ લીટર મોંઘુ થયું છે.

ડીઝલ અને પેટ્રોલ આટલું મોંઘું થશે-
બ્રોકરેજ ફર્મ જેપી મોર્ગને પણ તાજેતરના એક રિપોર્ટમાં કહ્યું હતું કે 5 રાજ્યોમાં ચાલી રહેલી વિધાનસભાની ચૂંટણી પૂરી થતાં જ ડીઝલ-પેટ્રોલના ભાવ દરરોજ વધી શકે છે. જેપી મોર્ગને કહ્યું હતું કે સરકારી માલિકીની ઓઈલ કંપનીઓ ડીઝલ-પેટ્રોલ પર પ્રતિ લીટર 5-7 રૂપિયાનું નુકસાન સહન કરી રહી છે. જ્યારે આ રિપોર્ટ આવ્યો ત્યારે ક્રૂડ ઓઈલ 100 ડોલર પ્રતિ બેરલના સ્તરથી નીચે હતું. ક્રૂડ હવે તે સ્તરથી 30 ટકાથી વધુ ચઢી ગયું છે. આ રીતે આગામી દિવસોમાં ડીઝલ-પેટ્રોલના ભાવમાં વધારો થવાનો છે. તે આજથી જ શરૂ થઈ શકે છે અથવા આવતીકાલથી કંપનીઓ વિભાજનકારી કિંમતના માર્ગ પર પાછા ફરે તેવી શકયતા છે.