વોશિંગ પાઉડરનું નામ કેમ રાખ્યું નિરમા? સાઈકલ પર ઘરેઘરે સાબુ વેચતા કરશનભાઈ કઈ રીતે બન્યા કરોડોના કરોબારી?

Nirma Founder: નિરમા એ વોશિંગ પાવડરની લોકપ્રિય બ્રાન્ડ છે અને તેના ઉત્પાદક કરસનભાઈ પટેલ હતા. તેમનો જન્મ ગુજરાતના મહેસાણામાં એક ખેડૂત પરિવારમાં થયો હતો. ધંધા સાથે કોઈ સંબંધ નહોતો. અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યા પછી, તેઓ અમદાવાદની ન્યુ કોટન મિલ્સ ખાતે લેબ ટેકનિશિયન બન્યા. થોડા સમય પછી તેમને ગુજરાત સરકારના ખાણ અને ભૂસ્તર વિભાગમાં સરકારી નોકરી મળી. પછી એક અકસ્માતે તેનું જીવન બદલી નાખ્યું. તેમની સ્કૂલ જતી દીકરીનું અકસ્માતમાં મોત થયું હતું. તેઓ ઈચ્છતા હતા કે તેમની દીકરી ભણીને અને લખીને કંઈક કરે જેથી આખો દેશ તેને ઓળખે. પરંતુ ઘટનાને કોણ ટાળી શકે.

આ રીતે નિરમાની સફર શરૂ થઈ-
પુત્રીના મૃત્યુથી કરસનભાઈ સંપૂર્ણ ભાંગી પડ્યા હતા અને આ સાથે તેમની પુત્રીને કંઈક બને તે જોવાનું સ્વપ્ન પણ ચકનાચૂર થઈ ગયું હતું. આ હોવા છતાં, તેણે તેની પુત્રીને દુનિયામાં અમર બનાવવાનું મન બનાવ્યું હતું અને તેણે તે કર્યું. કરસનભાઈની દીકરીનું નામ નિરુપમા હતું પણ બધા તેને પ્રેમથી નિરમા કહેતા. કરસનભાઈએ આ જ નામથી વોશિંગ પાવડર બનાવવાનું નક્કી કર્યું. તેમનો ઉદ્દેશ્ય આ પ્રયાસથી દીકરીનું નામ કાયમ જીવંત રાખવાનો હતો.

નિરમા ઘરે ઘરે પ્રચલિત-
તેણે તેની શરૂઆત 1969માં કરી હતી. તે સમયે એક કિલોના સર્ફ પેકેટની કિંમત 15 રૂપિયા હતી. જ્યારે કરસનભાઈ માત્ર રૂ.3.50 પ્રતિ કિલોના ભાવે નિરમા પાવડર વેચતા હતા. કરસનભાઈને સરકારી નોકરી હતી, જેના કારણે તેઓ ઓફિસમાં આવતા-જતા વોશિંગ પાવડર વેચતા હતા. તેના માલની લોકપ્રિયતા કેવી રીતે વધારવી, તેથી તેને એક વિચાર આવ્યો. વાસ્તવમાં જો કપડાં સાફ ન હોય તો તેઓ નિરમાના દરેક પેકેટ પર પૈસા પાછા આપવાની ગેરંટી આપવા લાગ્યા. સારી ગુણવત્તા અને ઓછી કિંમતે તેને જલ્દી જ લોકપ્રિય બનાવી દીધું.

નોકરી છોડી દીધી હતી-
જ્યારે કરસનભાઈ પટેલે જોયું કે તેમની પ્રોડક્ટ લોકોમાં પોતાનું સ્થાન બનાવી રહી છે ત્યારે તેમણે તેમનો સંપૂર્ણ સમય તેમના વ્યવસાયને આપવાનું નક્કી કર્યું. નિરમાની શરૂઆતના 3 વર્ષ પછી તેણે સરકારી નોકરી છોડી દીધી. કરસનભાઈએ અમદાવાદ શહેરની હદમાં એક નાની વર્કશોપમાં દુકાન પણ બનાવી હતી. તેની શરૂઆતના 10 વર્ષની અંદર, નિરમા ભારતમાં સૌથી વધુ વેચાતી ડિટર્જન્ટ બની ગઈ.

વેપાર-
બજારમાં નિરમા પાવડરની માંગ ઉભી કરવા માટે કરસનભાઈએ એક રસપ્રદ ટેકનિક અપનાવી. જેના કારણે કોઈ પણ પૈસાનો ખર્ચ કર્યા વિના બજારમાં નિરમા પાવડરનું વેચાણ ઝડપથી વધવા લાગ્યું. વાસ્તવમાં, કરસનભાઈએ તેમના કારખાનાના કામદારોની પત્નીઓને તેમના વિસ્તાર, પડોશના તમામ જનરલ સ્ટોર્સ, કરિયાણાની દુકાનોની નિયમિત મુલાકાત લેવા અને નિરમા વોશિંગ પાવડરની માંગણી કરવાનું કહ્યું. જ્યારે દુકાનદારોએ જોયું કે આટલી બધી મહિલાઓ ચોક્કસ વોશિંગ પાવડરની માંગણી કરી રહી છે, ત્યારે જ્યારે નિરમાના વિતરકો તે દુકાનો પર પહોંચ્યા, ત્યારે દુકાનદારો તરત જ નિરમાનો સ્ટોક કરી દેતા.

જ્યારે કોષ ઘટવા લાગ્યો-
થોડા જ વર્ષોમાં નિરમાએ ઝડપથી ગુજરાતમાં પોતાની સ્થાપના કરી. બીજી તરફ જ્યારે તેણે આ કામ ગુજરાતની બહાર કરવાનું વિચાર્યું ત્યારે તેને ભારે નિરાશાનો સામનો કરવો પડ્યો કારણ કે દુકાનદારો તેમની પાસેથી ક્રેડિટ પર માલ લેતા હતા અને જ્યારે પૈસા ચૂકવવાનો સમય આવે ત્યારે કાં તો દુકાનદાર વાહન ચલાવી લેતો હતો. પૈસા કે પછીના મહિને માંગતી વ્યક્તિ દૂર પરંતુ તેને ટાળે છે. તે સમયે, નિરમા બજારમાં મોટી બ્રાન્ડ્સ વચ્ચે પણ ઊભી રહી શકી ન હતી અને ધીમે ધીમે તેના વેચાણનો ગ્રાફ નીચે આવવા લાગ્યો.

જાહેરાતે નસીબ બદલી નાખ્યું-
આટલા મોટા નુકસાન પછી, કરસનભાઈએ તેમની ટીમને તેમના તમામ વોશિંગ પાવડરના પેકેટ બજારમાંથી પાછા લાવવા કહ્યું. ટીમને લાગ્યું કે કરસનભાઈ કદાચ હાર માની ગયા હશે અને તેમનું કામ બંધ કરી દેશે. જો કે, આ કેસ ન હતો. કરસનભાઈના મનમાં કંઈક બીજું જ ચાલતું હતું. આ પછી ટીવી પર નિરમાની જાહેરાત આવી અને રાતોરાત તેણે લોકોનું ધ્યાન ખેંચ્યું. હવે નિરમા વોશિંગ પાઉડર માત્ર ગુજરાતમાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર દેશમાં ફેમસ થઈ ગયો હતો.

મોટી કંપનીઓ ખરીદી-
એક સમય હતો જ્યારે નિરમા ચાલતી ન હતી અને એક સમય એવો હતો જ્યારે કરસનભાઈ પટેલે અમેરિકા સુધીની કંપનીઓ ખરીદી હતી. વાસ્તવમાં, 2007 માં, નિરમાએ યુએસ સ્થિત કાચા માલની કંપની, સીઅરલ્સ વેલી મિનરલ્સ ઇન્કને ખરીદી હતી, જેણે નિરમાને વિશ્વની ટોચની 7 સોડા એશ ઉત્પાદકોમાંની એક બનાવી હતી. 2011માં પટેલ અને તેમના પરિવારે નિરમાને ડિલિસ્ટ કરીને ખાનગી કંપનીમાં કન્વર્ટ કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. 2014 માં, જૂથે નિમ્બોલમાં એક પ્લાન્ટ દ્વારા સિમેન્ટનું ઉત્પાદન શરૂ કર્યું. 2016માં, ગ્રૂપે લાફાર્જ ઇન્ડિયાની સિમેન્ટ એસેટ્સ $1.4 બિલિયનમાં ખરીદી હતી. 2012 માં, ભારતના 17મા સૌથી ધનિક વ્યક્તિ કરસનભાઈ પટેલે, લાંબા સમય સુધી બાંધકામ સંભાળ્યા પછી, તેની કામગીરી તેમના બે પુત્રો અને જમાઈને સોંપી. કરસનભાઈ પટેલની નેટવર્થ વિશે વાત કરીએ તો, ફોર્બ્સ અનુસાર, ડિસેમ્બર 2022 સુધીમાં, કરસનભાઈ પટેલ $2.9 બિલિયન સાથે

તેઓ ભારતના 17મા સૌથી અમીર વ્યક્તિ છે-
જ્યારે ફોર્બ્સે તેમને વિશ્વના સૌથી અમીર લોકોની યાદીમાં 1016મું સ્થાન આપ્યું છે. એક સમયે સાયકલ ચલાવતા કરસનભાઈ પટેલે 2013માં 40 કરોડ રૂપિયામાં છ સીટરનું ચોપર ખરીદ્યું હતું. અદાણી ગ્રુપના ચેરમેન ગૌતમ અદાણી અને ઝાયડસ ગ્રુપના પ્રમોટર પંકજ પટેલ પછી કરસનભાઈ પટેલ હેલિકોપ્ટર ખરીદનાર અમદાવાદના ત્રીજા ઉદ્યોગપતિ હતા.