કોંગ્રેસ 30 બેઠક વધારે જીત્યું તો દેશના બદલાઈ જશે સમીકરણો, નવી રણનીતિ ભાજપને હચમચાવી દેશે

BJP eyes 300 Lok Sabha seats: તેલંગાણાના મુખ્ય પ્રધાન રેવન્ત રેડ્ડીએ આ વર્ષની સામાન્ય ચૂંટણીના પરિણામો અંગે કેટલાક વિરોધાભાસી સંકેતો આપ્યા છે. તેમની પોતાની કોંગ્રેસ પાર્ટી કેટલી બેઠકો જીતશે તે જણાવ્યા વિના, તેમણે ભારતીય જનતા પાર્ટી (ભાજપ)ને કેટલી બેઠકો મળશે તેની આગાહી કરી છે.

ધ પ્રિન્ટ સાથે ઈન્ટરવ્યુંમાં મુખ્યમંત્રીએ રેડ્ડીએ કહ્યું કે તેમની પાર્ટીને કેન્દ્રમાં આગામી સરકાર બનાવવા માટે માત્ર 125 બેઠકોની જરૂર છે, જ્યારે ભાજપને ઓછામાં ઓછી 250 બેઠકોની જરૂર છે.

હા, હું જાણું છું કે તેમના નિવેદન પર તમારામાંથી ઘણા ચોક્કસપણે પૂછશે કે તેમને આટલી બધી બેઠકો ક્યાંથી મળશે? શું તેઓ સપનું જોઈ રહ્યાં છે? રેડ્ડીની વાત એ હતી કે હવે કોંગ્રેસની સાથે ઘણી પાર્ટીઓ છે જેઓ તેના પર વિશ્વાસ કરે છે. ભાજપ પાસે આ બંને બાબતો નથી. આપણે ઈતિહાસ પણ ટાંકી શકીએ છીએ કે કોઈ પાર્ટી લગભગ 150 સીટો સાથે પણ ગઠબંધનનું નેતૃત્વ કરી શકે છે. 

2004માં ભાજપે 138 બેઠકો જીતી હતી અને કોંગ્રેસે તેના કરતાં માત્ર સાત બેઠકો વધુ જીતી હતી, 145 બેઠકો મેળવી હતી અને પ્રથમ યુપીએ સરકાર બનાવી હતી કારણ કે તેની પાસે ભાજપ કરતાં વધુ સાથી પક્ષો હતા, પરંતુ કોઈ પ્રશ્ન પૂછી શકે છે કે કોઈ કોંગ્રેસ-125 સીટો જીતશે એની કલ્પના પણ કેવી રીતે કરી શકે છે.

મતગણતરી આડે માત્ર ત્રણ સપ્તાહનો સમય બાકી છે ત્યારે ચૂંટણી પરિણામોની ચર્ચા ભાજપ માટે શું અપેક્ષાઓ રાખે છે તેના પર કેન્દ્રિત છે. ઘણીવાર પ્રશ્ન પૂછવામાં આવે છે કે "શા માટે? તમને લાગે છે કે તેમને કેટલી સીટો મળશે?"

લગભગ દરેક જણ ભાજપના 'આંકડાઓ' વિશે જ વાત કરે છે. શું ભાજપ નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા નિર્ધારિત 370 બેઠકોનો લક્ષ્યાંક હાંસલ કરશે? તેના સાથી પક્ષોની લગભગ 30 બેઠકો સાથે, શું આંકડો “400 ને પાર કરશે? શું ભાજપને 2019માં મળેલી 303 બેઠકો કરતાં 20-30 વધુ બેઠકો મળશે કે ઓછી? શું તે 272ના આંકડાથી નીચે જશે? એવું લાગે છે કે તમે જાણો છો કે ફાઇનલ મેચ કોણ જીતશે, તમારે ફક્ત તે જોવાનું છે કે તે કેટલા રન અથવા વિકેટથી જીતશે અથવા જો તે ફૂટબોલ મેચ છે તો કેટલા ગોલથી.

જો આપણે સમીકરણને ઉલટાવીએ અને પૂછીએ કે હારનારનું પ્રદર્શન કેવું રહ્યું? આ પ્રશ્ન કોંગ્રેસ અને મોદીના ટીકાકારોને ઉત્તેજિત કરશે. કોંગ્રેસ ટોપ પર આવવાની નથી, કારણ કે તે માત્ર 328 સીટો પર ચૂંટણી લડી રહી છે, જે અત્યાર સુધીની સૌથી ઓછી છે.

2014 અને 2019માં તેને અનુક્રમે 44 અને 52 બેઠકો મળી હતી અને ભાજપને અનુક્રમે 282 અને 303 બેઠકો મળી હતી. જે રીતે રાજ્ય-દર-રાજ્ય ચૂંટણીઓ થઈ રહી છે,  જો ભાજપને 303ના આંકડામાં વધુ બેઠકો ઉમેરવી હોય તો તે બેઠકો NCP, શિવસેના, AAP, TMC, BRS, BJD, DMK અને આંધ્ર પ્રદેશ વાયએસઆરસીપી જેવા બિન-કોંગ્રેસી પક્ષોમાંથી આવવી જોઈએ. તે કોંગ્રેસ સામે સૌથી વધુ સીટો જીતી ચૂકી છે, 2019માં તેની સાથે સીધી સ્પર્ધામાં 92 ટકા સીટો જીતી છે. તેથી કોંગ્રેસ પાસે હવે બીજેપીના હાથે ગુમાવવા માટે લગભગ કંઈ નથી.

હવે આ સમીકરણ ઉલટાવી દો. ભાજપની જગ્યાએ કોંગ્રેસને રાખી દો... જુઓ કે તે કેટલી બેઠકો જીતી શકે છે. ઉત્તરમાં હિમાચલ, ઉત્તરાખંડ, હરિયાણા, રાજસ્થાન, મધ્ય પ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર, છત્તીસગઢ, ઝારખંડથી શરૂ થઈને પશ્ચિમ અને દક્ષિણ તરફ ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર, ગોવા, કર્ણાટક સુધી આગળ વધતાં તમને જણાશે કે આ રાજ્યોમાં કોંગ્રેસ લગભગ હારી ગઈ છે.  આ રાજ્યોમાં તે જે 241 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી તેમાંથી તે માત્ર 9 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. તેથી, તેના માટે ગુમાવવાનું બીજું કંઈ નથી. તે માત્ર કેરળ અને તમિલનાડુ જેવા રાજ્યોમાં જ મોટી સંખ્યામાં બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી, જ્યાં તેની ભાજપ સાથે સીધી સ્પર્ધા નહોતી.

મતલબ કે મોદી-ભાજપના અશ્વમેધ રથને રોકવાની જવાબદારી માત્ર કોંગ્રેસ પર છે. તે જે પણ સીટ જીતે છે, તેનાથી ભાજપની કુલ સંખ્યા એટલી ઘટી જશે. 125 બેઠકો લાવવાની પણ જરૂર નથી કારણ કે 90 બેઠકો પૂરતી હશે. તેનું કારણ જાણવા આગળ વાંચો.

સમીકરણ સરળ છે. જો કોંગ્રેસનો આંકડો 80 સુધી પહોંચે છે, તો ભાજપની 2019ની સંખ્યાથી 25-30 બેઠકોથી ઘટી જશે. ભાજપ અને તેના સમર્થકો નિઃશંકપણે કહી શકે છે કે તેને ઓડિશા, પશ્ચિમ બંગાળ, તેલંગાણા અને આંધ્રમાં બિન-કોંગ્રેસી પક્ષોથી ફાયદો મળી રહ્યો છે. તેમનો દાવો સાચો પણ હોઈ શકે છે, પરંતુ તેનાથી વિપરિત ભાજપ ઠાકરે, શરદ પવાર, તેજસ્વી યાદવની પાર્ટીઓના દબાણનો સામનો કરી રહી છે. ખેર, દલીલ ખાતર કહી શકીએ કે જો કોંગ્રેસની 52 બેઠકોમાં વધુ 10 બેઠકો ઉમેરવામાં આવે તો ભાજપ માટે 10 બેઠકોનું નુકસાન થશે. ઉદાહરણ તરીકે, જો કોંગ્રેસ 90ના આંકડા સુધી પહોંચે છે, તો તે 272ના આંકડાથી નીચે ભાજપને રોકી શકે છે અને જો તેને 100 બેઠકો મળે છે, તો રાષ્ટ્રીય રાજકારણમાં ખળભળાટ મચી જશે.

જો બીજેપીને લગભગ 30 વધુ સીટો મળે છે તો તેનો આંકડો 330ને પાર જઈ શકે છે, પરંતુ તેનાથી આગામી સરકારની તાકાતમાં કોઈ ફરક નહીં પડે, પરંતુ જો 30 સીટો ઓછી થશે તો તેના મોટા પરિણામો આવી શકે છે.

આ સ્થિતિ ત્યારે જ આવી શકે જ્યારે કોંગ્રેસ તેના ખાતામાં ઓછામાં ઓછી 30 કે તેથી વધુ સીટો ઉમેરે. કોંગ્રેસે જીતેલી દરેક બેઠક રાષ્ટ્રીય રાજનીતિનું સંતુલન બદલી શકે છે. આ પાર્ટી જે પણ દાવા કરી રહી છે, તેની સામે આ સૌથી મોટો પ્રશ્ન છે. ખાસ કરીને કારણ કે આમાંની મોટાભાગની બેઠકો પર ભાજપને હરાવવાનો અથવા તો મોદીને સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહી દેવાનો પડકાર હશે. 2019માં બંને પક્ષો વચ્ચે મતની ટકાવારીમાં તફાવત સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે કોંગ્રેસને મોટી ખોટ સાથે શરૂઆત કરવાની છે.

પ્રશ્ન એ છે કે તેને ફરક પાડવા માટે જરૂરી 30 વધુ બેઠકો ક્યાંથી મળશે? તે તે રાજ્યો પર જોવામાં આવશે જ્યાં તેણે 2019 માં ભાજપ સામે બધું ગુમાવ્યું હતું અને જ્યાં આ વખતે તે કોઈ જોડાણમાં સામેલ છે અથવા જ્યાં તેની પોતાની મજબૂત રાજ્ય સરકાર છે. આવા રાજ્યોમાં, કર્ણાટક અને તેલંગાણાનું નામ પ્રથમ આવે છે, જ્યાં તે અનુક્રમે 28 અને 17માંથી માત્ર 1 અને 3 બેઠકો જીતી શક્યું હતું.

આ પછી મહારાષ્ટ્ર આવે છે કારણ કે ત્યાં ભાજપના સાથી પક્ષો વિભાજિત છે અને કોંગ્રેસને ઠાકરેની શિવસેનાના રૂપમાં નવો સાથી મળ્યો છે. હવે આપણે હિન્દી બેલ્ટ જોઈએ. બિહારમાં ભાજપનો સહયોગી નબળો પડી ગયો છે અને કોંગ્રેસ માની રહી છે કે તે તેજસ્વી વધુ મજબૂત છે. તેને ઝારખંડમાં પણ સહયોગીનો લાભ મળી શકે છે. ત્યારપછી તમે મધ્યપ્રદેશ અને રાજસ્થાનને લઈને કોંગ્રેસના દાવાઓ પર ધ્યાન આપતાં હરિયાણા, દિલ્હી, ચંદીગઢ અને હિમાચલ પ્રદેશને જોઈ શકો છો. કુલ 22 બેઠકોમાંથી કોંગ્રેસને માત્ર એક બેઠક મળી છે. ભાજપે 50 ટકા વોટ ટકાવારી સાથે એક સીટ સિવાય તમામ સીટો જીતી હતી. આ વખતે કોંગ્રેસ અને AAP સાથે છે. શું તેની કેટલીક બેઠકો સરકી શકે છે.

આ વિગતો પર ફરી નજર કરીએ તો કોંગ્રેસના ખાતામાં 30 કે તેથી વધુ બેઠકોનો વધારો અસંભવ નથી. કોંગ્રેસનો આંકડો 52 થી પણ નીચે જઈ શકે છે. કોંગ્રેસના અંતિમ આંકડાઓ કરતાં ભાજપના અંતિમ આંકડાઓ વિશે અનુમાન લગાવવું ઓછું રસપ્રદ છે. હવે તમે સમજી જ ગયા હશો કે શરૂઆતમાં મેં રેવન્ત રેડ્ડીની આ ચૂંટણીના પરિણામ વિશેની આગાહીને કંઈક અંશે ઊંધો સંકેત ગણાવ્યો હતો. ધ પ્રિન્ટનો અહેવાલ એ અતિ રસપ્રદ છે.