World Health Day 2023: કોરોના થયો છે તો આ 8 બીમારીઓ થવાનો સૌથી વધારે ખતરો, જાણો કારણ અને બચવાના ઉપાયો

દર વર્ષે 7 એપ્રિલે વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ (World Health Day)સમગ્ર વિશ્વમાં ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણીનો હેતુ વિશ્વભરના લોકોને આરોગ્ય અને તબીબી ક્ષેત્રે થઈ રહેલી નવી પ્રગતિથી વાકેફ કરવાનો છે. આ વર્ષે વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ 'સૌ માટે આરોગ્ય' ('Health for All' )થીમ પર ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે. ભારતમાં છેલ્લા કેટલાક અઠવાડિયાથી કોરોનાના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે, જો કે હવે આ વાયરસ એટલો ખતરનાક માનવામાં આવતો નથી જેટલો પહેલા માનવામાં આવતો હતો, પરંતુ લાંબા સમય સુધી કોવિડના લક્ષણો અને કોરોનામાંથી સાજા થયેલા લોકોમાં જોવા મળતી અનેક બીમારીઓ એક નવા સ્વરૂપે સામે આવી છે. જે પડકાર આપી રહી છે.

લોકોના સ્વાસ્થ્ય પર કોરોનાની લાંબા ગાળાની અસર વિશે ચોક્કસ કંઈપણ કહેવું મુશ્કેલ છે. પરંતુ એ વાતને નકારી શકાય નહીં કે છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં આ રોગચાળાએ લોકોના શારીરિક સ્વાસ્થ્યને જ નહીં પરંતુ માનસિક સ્વાસ્થ્યને પણ અસર કરી છે.

ઘણા સંશોધનોમાં, હૃદય, ફેફસાં, કિડની અને શરીરના અન્ય ભાગો પર વાયરસની અસરોનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. આ રોગચાળો હાલમાં ઘણા રોગોના નિદાન અને સારવારમાં પણ અવરોધ બની ગયો છે. બેઠાડુ જીવનશૈલી જેનાથી લોકો ટેવાઈ ગયા છે તે કોવિડ-19 રોગચાળાની બીજી આડઅસર તરીકે આપણી સમક્ષ આવી છે. ઘણા લોકો હજી પણ તેની અસર સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે જે ઘણી વધુ આડઅસરોને આમંત્રણ આપે છે.

ક્રોનિક રોગો શું છે?
ક્રોનિક ડિસીઝ એટલે એવા રોગો જે ઓછામાં ઓછા એક વર્ષ કે તેથી વધુ સમય સુધી આપણને જકડી રાખે છે અને જેને સતત સારવારની જરૂર હોય છે. ડાયાબિટીસ, કેન્સર, હ્રદયરોગ અને કિડની રોગ જેવા ક્રોનિક રોગો સમગ્ર વિશ્વમાં લોકોના મૃત્યુનું મુખ્ય કારણ છે. વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ પર, અમે અહીં તમને તે જૂના રોગો વિશે જણાવીશું જે રોગચાળા પછી વધી રહ્યા છે.

જો આપણે ડેટા જોઈએ તો રોગચાળા પછી બ્લડ પ્રેશર, હૃદય રોગ અને ડાયાબિટીસ જેવી નબળી જીવનશૈલી ધરાવતા રોગો ઝડપથી વધી રહ્યા છે."  કોઈને આશ્ચર્ય થઈ શકે છે કે આવું શા માટે થઈ રહ્યું છે. રોગચાળા દરમિયાન લોકો ઘરે બેસીને યોગ, પ્રાણાયામ અને કસરત કરી રહ્યા હતા. રસ્તાઓ પર ભાગ્યે જ ટ્રાફિક હતો. હવે રસ્તાઓ ભરાઈ ગયા છે અને ટ્રાફિક જામના કારણે લોકો એકબીજાને કોસતા રહ્યા છે. ધંધા તો ફૂલીફાલી રહ્યા છે પરંતુ લોકોમાં હરીફાઈ પણ વધી રહી છે જે લોકોને હાઈ બ્લડપ્રેશરનો શિકાર પણ બનાવી રહી છે. લોકો પાસે કસરત અથવા યોગ માટે સમય નથી અને તેઓ તણાવ ઘટાડવા માટે બિનઆરોગ્યપ્રદ ખોરાક લે છે, ધૂમ્રપાન કરે છે અને દારૂ પીતા હોય છે. ટૂંકમાં, જીવનશૈલીને લગતા રોગોને ખીલવા માટે ઉત્તમ વાતાવરણ મળ્યું છે.

“કોરોના માત્ર ફેફસાંને જ અસર કરતા નથી પરંતુ કિડની, હૃદય અને મગજને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે. જેના કારણે ઘણી માનસિક સમસ્યાઓ થાય છે. હાર્ટ એટેક, લકવો, કિડનીની બીમારી કોરોનાની આડ અસરો હોઈ શકે છે. કોરોના રોગ દરેક ઉંમરના લોકોને થાય છે પરંતુ તે વૃદ્ધોને સૌથી વધુ અસર કરે છે. રોગચાળાએ ક્રોનિક રોગોનું નિદાન, સારવાર અને દેખરેખ કરવાની ક્ષમતામાં અવરોધ ઉભો કર્યો છે, જેના કારણે આ રોગોથી પીડિત લોકોની સંખ્યા વધી રહી છે.

કોરોના બાદ આ બિમારીઓ વધવા લાગી છે. જો તમે આ મામલે સાવચેત નહીં રહો તો તમારે હોસ્પિટલના બિલથી છૂટી શકશો નહીં.

1. માનસિક બીમારીઓ
"કોરોના પછી ચિંતા, ડિપ્રેશન, યાદશક્તિ અને એકાગ્રતા સંબંધિત સમસ્યાઓ સામાન્ય બની ગઈ છે, જેણે જીવનની ગુણવત્તા બગડી છે." તણાવ, એકલતા, કોરોનામાં નજીકના લોકોને ગુમાવવા અને આર્થિક સંકટ આ રોગોને વધારવાનું કામ કર્યું છે. "કોરોનાએ માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર પ્રતિકૂળ અસરો પાડી છે. ચિંતા, ડિપ્રેશન જેવી અનેક માનસિક સમસ્યાઓ વધી છે. આ પરિસ્થિતિઓ જીવનની ગુણવત્તાને અસર કરે છે.

2. કેન્સર
 "કોવિડ-19 ઘણા પ્રોટીનને લક્ષ્ય બનાવે છે, તેથી ચેપ ઘણા પ્રકારના કેન્સરનું જોખમ વધારી શકે છે." તાજેતરના અધ્યયનમાં વર્ણવવામાં આવ્યું છે કે કોવિડ-19 વાયરસ p53 (એક જનીન જે ટ્યુમરની રચનાને અટકાવે છે) અને તેના સંબંધિત માર્ગો સાથે કેવી રીતે ક્રિયાપ્રતિક્રિયા કરે છે, ત્યાં કેન્સર જેવા રોગોની પ્રગતિને અટકાવવાની તેની ક્ષમતાને નબળી પાડે છે.

3. શ્વસન રોગો
સતત ઉધરસ, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, લાંબા સમય સુધી છાતીનું જકડાવું જેવી સમસ્યાઓનું કારણ પણ કોરોના છે. અસ્થમા અથવા ક્રોનિક ઑબ્સ્ટ્રક્ટિવ પલ્મોનરી ડિસીઝ (COPD) જેવા પૂર્વ-અસ્તિત્વમાં રહેલા શ્વસન રોગોથી પીડિત લોકો માટે આ સ્થિતિઓ મુશ્કેલીરૂપ બની શકે છે. કોવિડ-19 મુખ્યત્વે શ્વસનતંત્રને અસર કરે છે અને જે લોકો વાયરસમાંથી સાજા થયા છે તેઓ શ્વાસ સંબંધી રોગોનો અનુભવ કરી શકે છે જેમ કે લાંબી ઉધરસ, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને થાક. આ સિવાય ઘરની અંદરના વાયુ પ્રદૂષણના સંપર્કમાં આવવાથી શ્વસન સંબંધી રોગનું જોખમ પણ વધી શકે છે.

4. બ્લડ પ્રેશર
"ઘણા સંશોધનોમાં સામે આવેલા પુરાવા દર્શાવે છે કે લોકોમાં હાઈ બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા મહામારીના સ્તરે પહોંચી ગઈ છે. સર્ક્યુલેશન જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, કોવિડ રોગચાળા પછી, તમામ વય જૂથના લોકોમાં હાઈ બ્લડ પ્રેશર રોગ ઝડપથી વધ્યો છે, જે ચિંતાજનક છે.

5. હૃદય રોગ
"કોવિડ-19 પછી હાર્ટ એટેક, સ્ટ્રોક, અનિયમિત ધબકારા, હૃદયની નિષ્ફળતા અને લોહી ગંઠાઈ જવા જેવી હૃદયની સમસ્યાઓનું જોખમ વધી શકે છે. હૃદયના રોગના દર્દીઓ વધી રહ્યા છે. 

6. ડાયાબિટીસ
"કોવિડ-19માંથી બચી ગયેલા ઘણા લોકોને ડાયાબિટીસ સહિત અનેક રોગોનું જોખમ વધારે છે."
ડાયાબિટીસના દર્દીઓ સતત વધી રહ્યા છે.

7. અસ્થમા
કોરોનાથી પીડિત લોકોમાં લોહીના પ્રવાહ સાથે ઓક્સિજનનું સંકલન વધુ પડકારજનક બની જાય છે. જ્યારે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વાયરસનો સામનો કરે છે ત્યારે આ સ્થિતિ વધુ ખરાબ થાય છે. પરિણામે, વાયુમાર્ગની આસપાસના સ્નાયુઓ સંકુચિત થવા લાગે છે. આ સમય દરમિયાન ઉત્પન્ન થતી લાળ ખાંસી, છાતીમાં દુખાવો, ગળામાં દુખાવો જેવી ઘણી સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.

8. ક્રોનિક અવરોધક પલ્મોનરી ડિસીઝ (COPD)

સામાન્ય લોકો કરતા કોરોના 19ને કારણે COPDથી પીડિત લોકોને શ્વાસ અને ફેફસાની સમસ્યાનું જોખમ વધારે હોય છે. તમને COPD માં ન્યુમોનિયા થવાનું જોખમ પણ વધારે છે. COPDમાં તમારે કોવિડ -19 ના સામાન્ય લક્ષણો તેમજ તેના ગંભીર લક્ષણોનો સામનો કરવો પડી શકે છે, જેના કારણે તમને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ શકે છે.

ક્રોનિક રોગથી કેવી રીતે બચવું
ઘણા જૂના રોગો પણ આપણી જીવનશૈલી અને ખાવાની આદતો સાથે સંકળાયેલા છે. તંદુરસ્ત જીવનશૈલીને અનુસરીને, તમે ક્રોનિક રોગો થવાની શક્યતા ઘટાડી શકો છો અને સારું જીવન જીવી શકો છો.

આરોગ્યપ્રદ ખોરાક
સ્વસ્થ આહાર હૃદય રોગ, ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ અને ઘણા ક્રોનિક રોગોના જોખમને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે અને તેમની સામે લડવામાં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. સંતુલિત, સ્વસ્થ આહાર એટલે શરીર પર વધારાની ખાંડ, ચરબી અને સોડિયમની અસરોને ઘટાડવા માટે વિવિધ ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ, દુર્બળ પ્રોટીન અને ઓછી ચરબીવાળા ડેરી ઉત્પાદનો સાથેનો આહાર તમે લઈ શકો છો.

નિયમિત કસરત કરો
નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિ લડવામાં અને ક્રોનિક રોગોના તમારા જોખમને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછી 150 મિનિટની મધ્યમ તીવ્રતાની કસરતને તમારી દિનચર્યાનો એક ભાગ બનાવો. આ સાથે અઠવાડિયામાં બે દિવસ સ્નાયુઓને મજબૂત કરવાની કસરત કરો.

દારૂ અને ધૂમ્રપાનથી દૂર રહો
વધુ પડતું પીવાની આદત તમને સમયાંતરે બ્લડ પ્રેશર, અનેક પ્રકારના કેન્સર, હૃદય રોગ, સ્ટ્રોક અને લીવરની બીમારીનો શિકાર બનાવી શકે છે. તેને છોડીને અથવા તેને મર્યાદિત કરીને, તમે આ રોગોથી બચી શકો છો.

સ્ક્રીનીંગ (ચેકઅપ) જરૂરી
ક્રોનિક રોગોથી બચવા અને તેને વહેલાસર ઓળખવા માટે, નિયમિતપણે ડૉક્ટર અને ડેન્ટિસ્ટ પાસે જાઓ અને તમારું ચેકઅપ કરાવો. જો તમારા પરિવારમાં કેન્સર, હ્રદય રોગ, ડાયાબિટીસ અથવા ઓસ્ટીયોપોરોસીસ જેવા ક્રોનિક રોગોનો ઈતિહાસ હોય, તો તમને તે રોગ થવાનું જોખમ વધારે હોઈ શકે છે. તમારા કૌટુંબિક ઇતિહાસને ડૉક્ટર સાથે શેર કરો જે તમને આ રોગોને વહેલા રોકવા અથવા નિદાન કરવામાં મદદ કરશે.