मुंबई : IAS किंवा IPS होणं हे लाखो उमेदवारांचे स्वप्न असते. दरवर्षी हजारो उमेदवार UPSC परीक्षेत बसतात, परंतु काही उमेदवारांनाच यश मिळते. गेल्या काही वर्षांत इंजिनियरिंग आणि मॅनेजमेंट पार्श्वभूमीतून येणाऱ्या उमेदवारांचा कलही नागरी सेवांकडे वाढला आहे. गेल्या काही वर्षांतील UPSC निकाल पाहता, या पार्श्वभूमीतून आलेल्या यशस्वी उमेदवारांची संख्या खूपच चांगली आहे. आज आम्ही तुम्हाला अशाच एका IAS ची ओळख करून देत आहोत, ज्याने IIT मधून अभियांत्रिकीचे शिक्षण घेतले आणि नंतर UPSC मध्ये यश मिळवले.
पहिल्याच प्रयत्नात आयआरएस
आम्ही 2015 च्या बॅचच्या IAS अनुनय झाबद्दल बोलत आहोत. मूळचे देवघर, झारखंडचे असून, अनुनय यांचे वडील नित्यानंद मिश्रा हे आयआरएस अधिकारी आहेत. निवृत्तीपूर्वी ते मुंबईच्या इन्टॅक्स विभागात मुख्य आयुक्त म्हणूनही कार्यरत होते. त्याच वेळी, अनुनयची आई अलका झा सध्या इंडिया पोस्टमध्ये बोर्ड सदस्य आहेत.
अनुनय यांनी शालेय शिक्षण दिल्लीतील चाणक्यपुरी येथील संस्कृती स्कूलमधून केले. येथून 12वी केल्यानंतर त्यांनी 2012 मध्ये IIT रुरकी येथून इलेक्ट्रिकल इंजिनिअरिंगचे शिक्षण घेतले. काही काळ जागतिक बँकेच्या प्रकल्पावर काम केले. मात्र, लहानपणापासूनच त्यांची आवड लोकसेवा आणि समाजाचे भले करण्याची होती. यामुळेच त्यांनी यूपीएससीची तयारी सुरू केली.
2013 मध्ये पहिल्यांदा परीक्षा दिली आणि त्यांना 145 वा क्रमांक मिळाला, त्यानंतर त्यांना IRS मिळाले.
अनुनय झा म्हणाले की, 'जागतिक बँकेसाठी काम करत असताना मला जाणवलं की भारतात सर्वात जास्त शक्ती IAS अधिकाऱ्यांकडे आहे. प्रत्येक योजना जमिनीवर नेणे हेही आयएएसचे काम आहे. यामुळेच मला आयएएस अधिकारी व्हायचे होते. IRS झाल्यानंतरही मी UPSC ची तयारी सोडली नाही आणि 2014 मध्ये पुन्हा एकदा परीक्षा दिली. यावेळी माझा 57 वा क्रमांक आला आणि माझी आयएएसमध्ये निवड झाली.
मथुरेतून सुरू झाला प्रवास
पहिली पोस्टिंग मथुरेत झाल्यानंतर 2017 च्या यूपी विधानसभा निवडणुकीत त्यांनी सहाय्यक आरओ म्हणून काम केले होते. यानंतर, 2017 मध्ये, त्यांना झाशीचे एसडीएम बनवण्यात आले आणि ते झाशी विकास प्राधिकरणात विशेष कर्तव्य अधिकारी देखील होते. यानंतर, 2019 मध्ये ते अलिगडचे मुख्य विकास अधिकारी बनले. 2021 मध्ये त्यांना मथुरा-वृंदावन महानगरपालिकेत महापालिका आयुक्तपदाची जबाबदारी देण्यात आली होती आणि सध्या ते त्याच पदावर कार्यरत आहेत.
'मला IAS होण्यासाठी सर्वात जास्त प्रेरणा देणारे माझे आजोबा स्वर्गीय बलबीर झा होते. ते 1962 च्या बॅचचे आयपीएस अधिकारी होते आणि 1994-97 पर्यंत बिहारचे डीजीपीही होते. ते अनेकदा मला प्रेरणा देत असत, समाजासाठी चांगले कसे करता येईल याबद्दल बोलायचे. त्यांचे स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी मला आयएएस अधिकारी व्हायचे होते.'
अनुनय यांनी सांगितले की यूपीएससीच्या मुलाखतीत त्याला नेपाळ भूकंपाबद्दल प्रश्न विचारण्यात आला होता. प्रश्न होता की- नेपाळमध्ये भूकंप झाला तर भारताने नेपाळला मदत करावी का? माझे उत्तर होते - नक्कीच केली पाहिजे. कारण आम्ही वसुधैव कुटुंबकम या तत्त्वाचे पालन करतो.