अफगाणिस्तावर ताबा मिळाल्यानंतर तालिबानने भारताला दिला होता हा प्रस्ताव

काबुल : तालिबानने अफगाणिस्तानमध्ये ताबा मिळवल्यानंतर भारत काबूलमधील आपले अधिकारी आणि नागरिक यांना भारतात परत आणण्यासाठी आणि त्यांच्या सुरक्षेच्या दृष्टीने सर्व पावले उचलत आहे. परराष्ट्र मंत्री एस जयशंकर ( S Jaishankar ) यांनी देखील अफगाणिस्तानातील भारतीय नागरिकांच्या सुरक्षेच्या प्राधान्यावर भर दिला आहे. पण, दरम्यानच्या काळात, हिंदुस्तान टाइम्सच्या एका अहवालात दावा करण्यात आला आहे की, तालिबानने ( Taliban ) असा प्रस्ताव दिला आहे की, भारताने काबूलमध्ये आपली राजदूत कायम ठेवावे.

या आठवड्याच्या सुरुवातीला, भारताने काबूलमधून आपले अधिकारी परत आणण्यास सुरुवात केली. भारताने सोमवारी आणि मंगळवारी आपले राजदूत, सुरक्षा कर्मचारी आणि नागरिकांसह सुमारे 200 लोकांना बाहेर काढले होते.

हिंदुस्तान टाइम्सच्या अहवालानुसार, तालिबानचे वरिष्ठ नेते शेर मोहम्मद अब्बास स्टेनकझाई यांनी भारतीय बाजूशी संपर्क साधून भारताला अफगाणिस्तानमध्ये राजनैतिक उपस्थिती कायम ठेवण्यास सांगितले. तालिबानच्या नेत्याने भारतीय बाजूने अनौपचारिकपणे ही विनंती केली.

हिंदुस्तान टाईम्सने सूत्रांच्या हवाल्याने म्हटले आहे की, तालिबानच्या आंतरराष्ट्रीय वाटाघाटी गटातील दुसरा सर्वात महत्त्वाचा नेता स्टेनकझाई, पूर्वी अफगाणिस्तानमध्ये भारताच्या भूमिकेवर टीका करत होता. त्यामुळे त्याच्या संदेशाने नवी दिल्ली आणि काबूलमधील भारतीय अधिकाऱ्यांना आश्चर्य वाटले. त्याने आपल्या अनौपचारिक संदेशात म्हटलं की, काबूलमधील सुरक्षा परिस्थितीबद्दल आणि अधिकाऱ्यांच्या सुरक्षेची चिंता करू नये.' मात्र भारताने या संदर्भात अद्याप कोणतीही प्रतिक्रिया दिलेली नाही.

तालिबान नेत्याची ही विनंती असूनही भारत त्याच्यावर विश्वास ठेवत नाही. दरम्यान, अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री अँटनी ब्लिंकेन आणि भारतीय समकक्ष एस जयशंकर यांनी या आठवड्यात दुसऱ्यांदा अफगाणिस्तानच्या परिस्थितीवर चर्चा केली. दोन्ही नेत्यांनी गुरुवारी या विषयावर घनिष्ठ समन्वय सुरू ठेवण्याचे मान्य केले. अमेरिका आणि इतर सहयोगी देश त्यांचे हजारो नागरिक आणि मित्र राष्ट्रांना काबूल विमानतळावरून सुरक्षित बाहेर काढण्याचा प्रयत्न करत आहेत. भारताने मंगळवारी आपले राजदूत रुद्रेंद्र टंडन आणि त्यांच्या दूतावासातील कर्मचाऱ्यांना लष्कराच्या विमानाने काबूलमधून परत आणले.

संभाषणानंतर ब्लिंकेन यांनी ट्विट केले, 'डॉ जयशंकर यांच्याशी गुरुवारी अफगाणिस्तानबद्दल सकारात्मक संभाषण झाले. आम्ही घनिष्ठ समन्वय सुरू ठेवण्याचे मान्य केले. ब्लिंकेन आणि जयशंकर यांनी सोमवारी आधी चर्चा केली आणि युद्धग्रस्त देशाच्या परिस्थितीवर चर्चा केली.'

जयशंकर यांनी गुरुवारी म्हटले होते की, 'भारत अफगाणिस्तानमध्ये अडकलेल्या भारतीय नागरिकांना परत आणण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय भागीदारांसह, विशेषत: अमेरिकेबरोबर जवळून काम करत आहे. एका प्रश्नाला उत्तर देताना ते म्हणाले, सध्या आपल्या नागरिकांना घरी आणण्याचा प्रश्न आमच्यासमोर आहे. भारताच्या नागरिकांना, इतर देशांना भारताच्या बाबतीत चिंता आहेत. काबुल विमानतळावर त्यांचे नियंत्रण असल्यामुळे आम्ही आंतरराष्ट्रीय भागीदारांसह, विशेषत: अमेरिकेबरोबर यावर काम करत आहोत.'

अफगाणिस्तान ताब्यात आल्यानंतर पहिल्या पत्रकार परिषदेत तालिबानचे प्रवक्ते जबीहुल्ला मुजाहिद यांनी मंगळवारी आश्वासन दिले की, ते कोणत्याही आंतरराष्ट्रीय दूतावास किंवा संस्थेला हानी पोहोचवणार नाहीत. ते म्हणाले की, तालिबान सरकारला आंतरराष्ट्रीय समुदायाने मान्यता दिली पाहिजे. आम्ही शेजारील देशांना आश्वासन देतो की आमची जमीन चुकीच्या हेतूंसाठी वापरली जाणार नाही. आम्हाला आशा आहे की आंतरराष्ट्रीय समुदाय आम्हाला ओळखेल. परदेशी दूतावासांची सुरक्षा आवश्यक आहे आणि तालिबान याची खात्री करेल.'

यापूर्वी काबूलवर ताबा घेणाऱ्या तालिबानने म्हटले होते की, 'भारताने अफगाणिस्तानमधील आपले प्रकल्प पूर्ण करावेत. एका अंदाजानुसार, भारताने अफगाणिस्तानमधील विकास प्रकल्पांमध्ये तीन अब्ज डॉलर्सची गुंतवणूक केली आहे. तालिबानचे नेते आणि प्रवक्ते सुहेल शाहीन यांनी अफगाणिस्तानची भूमी इतर देशांविरुद्ध न वापरण्याचे आश्वासन दिले आणि सांगितले की भारताने आपले प्रकल्प पूर्ण करावे. ते म्हणाले की, कोणत्याही देशाला अफगाणिस्तानची माती इतरांच्या विरोधात वापरण्याची परवानगी दिली जाणार नाही. भारत अफगाणिस्तानमधील आपले अपूर्ण पुनर्निर्माण आणि पायाभूत सुविधा प्रकल्प पूर्ण करू शकतो.'