Iran-Israel War Inside Story: ఈరోజు అక్టోబర్ 7వ తేదీ. ఇజ్రాయెల్‌పై హమాస్ దాడి చేసి ఈరోజుకు సరిగ్గా ఏడాది. అక్టోబరు 7, 2023న, హమాస్ ఇజ్రాయెల్‌కు ఎప్పటికీ మానని గాయాన్ని ఇచ్చింది. ఇజ్రాయెల్ ఇచ్చిన క్షిపణులతో ఇరాక్‌తో ఇరాన్ యుద్ధం చేస్తున్న సమయం ఉంది.కానీ నేడు ఆయుధాలను ఇచ్చిన దేశంపైన్నే ఇరాన్ యుద్ధానికి దిగాల్సి వస్తోంది. ఒక్కప్పుడు ప్రపంచంలోని ముస్లిం దేశాలన్నీ ఇజ్రాయెల్ ను తీవ్రంగా వ్యతిరేకించాయి. ఇజ్రాయెల్ పై ఇరాన్ క్షిపణులతో దాడి చేసి...ఇజ్రాయెల్ గూఢచారి సంస్థ మొసాద్ ప్రధాన కార్యాలయం ధ్వంసం చేసింది.
హిజ్బుల్లా చీఫ్ హసన్ నస్రల్లాను అంతమొందించిన ఇజ్రాయెల్ పై ఇరాన్ ప్రతీకారం తీర్చుకునేందుకు ప్రయత్నిస్తోంది. ఇరాన్ దాడులు చేస్తూ పెద్ద తప్పు చేసిందని ఇజ్రాయెల్ ప్రాధాని నెతన్యాహు అన్నారు. అంతేకాదు భారీ మూల్యం చెల్లించుకోవాల్సి వస్తుందని హెచ్చరించారు. ఈ విషయంలో అమెరికా ఇజ్రాయెల్ కు సపోర్ట్ ఇష్తోంది. ఇజ్రాయెల్, ఇరాన్ మధ్య శత్రుత్వం తారాస్థాయికి చేరుకుంది. అయితే ఇరాన్ ఇజ్రాయెల్ మధ్య కొనసాగుతున్న ఉద్రిక్తత కారణంగా..మూడో ప్రపంచ యుద్ధం తప్పదనడంలో ఎలాంటి సందేహం లేదు. మరి ఒక్కప్పుడు ప్రాణస్నేహితులుగా ఉన్న ఇరాన్-ఇజ్రాయెల్ ఇప్పుడు ఎందుకు బద్ధ శత్రువులుగా మారాయి. ఈ రెండు దేశాల మధ్య శత్రు గీతను గీసింది ఎవరు ?పూర్తి వివరాలు తెలుసుకుందాం.
ఏండ్లుగా సాగుతూన్న షాడో వార్:
సాధారణంగా రెండు దేశాల మధ్య వివాదాలు అనేది సరిహద్దులు లేదా ఇతర అంశాల్లో మొదలవుతాయి. కానీ ఇరాన్-ఇజ్రాయెల్ దేశాల మధ్య అలాంటి వివాదాల్లేవు. అయితే కొన్నాళ్లుగా మాత్రం ఇరు దేశాల మధ్య షాడో వార్ నడుస్తోంది. రక్త దాహంతో ఉన్న ఇరాన్ ఇజ్రాయెల్ మధ్య సంబంధాలు ఒక్కప్పుడు మంచి స్నేహంతో ప్రారంభం అయ్యింది. ఇజ్రాయెల్‌పై ఇరాన్ క్షిపణి దాడుల తర్వాత పశ్చిమాసియాలో ఉద్రిక్తత పెరిగింది. ఇజ్రాయెల్ ప్రధాన మంత్రి నెతన్యాహు ఇరాన్‌ను తీవ్ర పరిణామాలతో బెదిరించారు. దీనిపై ఇరాన్ నాయకుడు అయతుల్లా ఖమేనీ వైఖరి కూడా ఇరాన్ ఇప్పుడు ఇజ్రాయెల్‌పై బహిరంగంగా పోరాడేందుకు సిద్ధంగా ఉంది .
Also Read: Israel Hezbollah War: హిజ్బుల్లాకు మరో చావుదెబ్బ...నస్రల్లా వారసుడు హషీమ్ సఫీద్దీన్ హతం
1948కి ముందు ఉనికిలో లేని ఇజ్రాయెల్ :
1948వరకు ఉనికిలోని లేని ఇజ్రాయెల్ తర్వాత అనేక సవాళ్లను ఎదుర్కొవల్సి వచ్చింది. ప్రపంచంలోని చాలా దేశాలు ఇజ్రాయెల్ ను గుర్తించేందుకు అంగీకరించలేదు. ముఖ్యంగా మధ్య ప్రాచ్యుంలోని ముస్లిం దేశాలు..ఇజ్రాయెల్ ను తీవ్రంగా వ్యతిరేకించాయి. ఆ తర్వాత ఇజ్రాయెల్ ను ఇరాన్ గుర్తించింది. అప్పుడు ఇరాన్ పెద్ద సంఖ్యలో యూదులు ఉన్నారు. గుర్తింపు పొందిన తర్వాత ఇజ్రాయెల్ ఇరాన్ కు ఆయుధాలను సరఫరా చేసింది. ప్రతిఫలంగా ఇజ్రాయెల్ కు ఇరాన్ చమురు సరఫరా చేసింది. ఇలా ఒకరిపైఒకరు ఆధారపడుతూ బలమైన సంబంధాలు కలిగి ఉన్నాయి.
ఇజ్రాయెల్ కు ఇరాన్ మద్దతు అవసరం:
1949లో ఇజ్రాయెల్ ఏర్పడిన తర్వాత కూడా, ఇజ్రాయెల్‌ను ఐక్యరాజ్యసమితిలో సభ్యదేశంగా చేయడానికి ఓటింగ్ జరిగినప్పుడు కూడా, ఇరాన్ దానిని వ్యతిరేకించింది. అంతర్జాతీయ వేదికలపై ఇరాన్ ఇజ్రాయెల్‌ను వ్యతిరేకిస్తున్నప్పటికీ, భౌగోళిక రాజకీయ, వ్యూహాత్మక ప్రయోజనాల కోసం రెండు దేశాల మధ్య రహస్య సంబంధాలు ఏర్పడ్డాయి. 1950లో, ఇరాన్ నిరసన ముసుగును తొలగించింది. టర్కీయే తర్వాత ఇజ్రాయెల్‌ను గుర్తించిన రెండవ ముస్లిం దేశంగా ఇరాన్ అవతరించింది. అయితే 1953 తర్వాత రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలు పెద్ద మలుపు తిరిగాయి.
1953లో ఇరాన్‌లో తిరుగుబాటు జరిగింది. మహ్మద్ రెజా షా పహ్లావి తిరిగి అధికారంలోకి వచ్చారు. పహ్లావి అమెరికా, పశ్చిమ దేశాలకు మద్దతుదారు. ఈజిప్ట్, ఇరాక్ వంటి దేశాలలో, ఇరాన్ ఇజ్రాయెల్ వైపు స్నేహ హస్తాన్ని చాచింది. నిజానికి, ఇజ్రాయెల్, ఇరాన్ కూడా ఈ స్నేహం నుండి ప్రయోజనం పొందాయి. ఇది కాకుండా, ఈ స్నేహం అమెరికాకు కూడా చాలా ముఖ్యమైనది. ఆ సమయంలో, ఇరాన్, ఇజ్రాయెల్ రెండూ అమెరికా మద్దతును కలిగి ఉన్నాయి.
ఇరాన్ నుంచి అవసరమైన చమురులో 40 శాతం ఇజ్రాయెల్ తీసుకునేది.
ఇజ్రాయెల్‌కు చమురు సరఫరాపై అరబ్ దేశాలు నిషేధం విధించాయి. ఇజ్రాయెల్ పరిశ్రమ, సైనిక అవసరాలకు చమురు అవసరం. ఆ సమయంలో ఇజ్రాయెల్ తన చమురు అవసరాల్లో 40 శాతం ఇరాన్ నుంచి తీసుకునేది. 1968లో, ఐలాట్-అష్కెలాన్ పైప్‌లైన్ కంపెనీ జాయింట్ వెంచర్ ఏర్పడింది. ఇందులో, ఈజిప్ట్ ఆక్రమించిన ప్రాంతాన్ని తప్పించుకుంటూ ఇరాన్ నుండి ఇజ్రాయెల్‌కు చమురు రవాణా చేసింది. ఇరాన్ చమురుకు బదులుగా, ఇజ్రాయెల్ ఇరాన్‌కు ఆయుధాలు, సాంకేతికత, ధాన్యాన్ని సరఫరా చేసింది.
Also Read: Indian Army in Lebanon: పశ్చిమాసియాలో భారత సైనికులు...భూతల దాడుల్లోనూ అక్కడే విధులు
ఇరాన్ ప్రత్యేక పోలీసులకు మొసాద్ శిక్షణ :
ఇరాన్- ఇజ్రాయెల్ కలిసి ప్రాజెక్ట్ ఫ్లవర్‌ను ప్రారంభించాయి. ఇది హైటెక్ క్షిపణి వ్యవస్థను అభివృద్ధి చేసే ప్రాజెక్ట్. SAVAK, ఇరాన్ రహస్య పోలీసు, 1957లో మొసాద్ ద్వారా శిక్షణ పొందాడు. మధ్యప్రాచ్యంలోని అన్ని ఇస్లామిక్ దేశాల వ్యతిరేకత ఉన్నప్పటికీ, ఇరాన్ ఇజ్రాయెల్‌తో చేతులు కలిపింది.ఇజ్రాయెల్‌తో స్నేహం ఇరాన్‌కు లాభదాయకమైన ఒప్పందం అని తన ప్రజలను ఒప్పించడంలో రెజా షా పహ్లావి కూడా విజయం సాధించారు. కానీ పహ్లావిని అధికారం నుంచి తొలగించిన తర్వాత పరిస్థితి పూర్తిగా మారిపోయింది. 70వ దశకం చివరి వరకు రెండు దేశాలు పరస్పరం భాగస్వాములుగా ఉన్నాయి. ఇద్దరికీ ఒకరికొకరు అవసరం. మరి ఈ స్నేహం శత్రుత్వం ఎలా మారింది? ఇజ్రాయెల్, ఇరాన్ ఒకదానికొకటి ఎందుకు వ్యతిరేకంగా నిలిచాయి?
1979లో మొదలైన శత్రుత్వం:
30 ఏళ్లుగా స్నేహంగా ఉన్న దేశాలు. వారి శత్రు చరిత్ర 45 ఏళ్ల సుదీర్ఘంగా ఎలా మారింది? ఇది 1979లో ప్రారంభమైంది. ఇరాన్‌లో ఇస్లామిక్ విప్లవం తరువాత, పహ్లావి రాజవంశం అధికారం నుండి వైదొలిగింది. అయతుల్లా ఖమేనీ ఇరాన్‌ను ఇస్లామిక్ రిపబ్లిక్‌గా మార్చారు.
ఇరాన్- ఇరాక్ మధ్య యుద్ధం :
దీని తర్వాత ఇరాన్-ఇజ్రాయెల్ సంబంధాలలో అంతా మారిపోయింది. కానీ స్నేహం అకస్మాత్తుగా శత్రుత్వంగా మారలేదు, ఎందుకంటే ఇరాన్, ఇరాక్ మధ్య యుద్ధానికి పరిస్థితులు సిద్ధమవుతున్న కాలం ఇది. ఇరాన్ -ఇజ్రాయెల్ రెండూ ఒకదానికొకటి అవస. ఎందుకంటే ఇద్దరికీ ఒకే శత్రువు ఉన్నారు. ఇరాన్ -ఇరాక్ మధ్య యుద్ధం 1980 నుండి 1988 వరకు 8 సంవత్సరాల పాటు కొనసాగింది. ఈ యుద్ధంలో ఇరాన్‌కు ఇజ్రాయెల్ ఆయుధాలను సరఫరా చేసింది. యుద్ధ సమయంలో ఇజ్రాయెల్ ప్రతి సంవత్సరం ఇరాన్‌కు 500 మిలియన్ డాలర్ల విలువైన ఆయుధాలను ఇచ్చిందని చెబుతారు.
ఇరాన్ - ఇజ్రాయెల్ మధ్య ప్రాక్సీ యుద్ధం:
అప్పుడు ఇరాన్ ప్రజలు తమ స్నేహపూర్వక వైఖరిని ఇష్టపడతారని ఇజ్రాయెల్ భావించింది. మతపరమైన అధికారాన్ని కూలదోస్తుందని అనుకుంది. కానీ అలాంటిదేమీ జరగలేదు. అయతుల్లా ఖమేనీ ఇజ్రాయెల్‌ను పాలస్తీనా భూమిని ఆక్రమణదారుగా పరిగణించారు. అమెరికాను పెద్ద దెయ్యం అని, ఇజ్రాయెల్‌ను లిటిల్ డెవిల్ అని పిలిచాడు. ఖమేనీ ఇరాన్‌ను ముస్లిం దేశాల నాయకుడిగా చూపించాలనుకున్నాడు. ఇజ్రాయెల్‌తో స్నేహం అడ్డంకిని సృష్టిస్తుంది. దీంతో అయతుల్లా ఖమేనీ ప్రభుత్వం ఇజ్రాయెల్‌తో అన్ని సంబంధాలను తెంచుకుంది. ఇరాన్ ఇజ్రాయెల్ పాలస్తీనా వ్యతిరేక ఉద్యమానికి మద్దతు ఇవ్వడం ప్రారంభించింది. ఇరాన్, ఇజ్రాయెల్ మధ్య ఈ ప్రాక్సీ యుద్ధాల పరంపర ఈ సమయంలోనే జరిగాయి.
Also Read: Israel Hezbollaha War: పశ్చిమాసియాలో కల్లోలం.. రంగంలోకి అగ్రరాజ్యాలు..? మూడో ప్రపంచ యుద్దం తప్పదా..?
ఇజ్రాయెల్ 1982లో లెబనాన్‌పై దాడి:
ఇజ్రాయెల్ 1982లో లెబనాన్‌పై దాడి చేసింది. లెబనాన్‌లో ఉన్న పాలస్తీనా సంస్థలే ఇజ్రాయెల్ లక్ష్యంగా ఈ దాడులకు పాల్పడింది. బీరుట్ కొంతకాలం ఇజ్రాయెల్ ఆక్రమణలో ఉంది. ఇరాన్ ఇజ్రాయెల్‌తో పోరాడటానికి ఏర్పడిన హిజ్బుల్లాకు సహాయం చేసింది. హిజ్బుల్లా తరువాత దక్షిణ లెబనాన్‌లోని షియా కోటల నుండి ఇజ్రాయెల్‌కు వ్యతిరేకంగా ప్రచారాన్ని ప్రారంభించింది. హిజ్బుల్లా ప్రపంచంలోని అనేక దేశాలలో ఇజ్రాయెల్, యూదులను లక్ష్యంగా చేసుకుంది. హిజ్బుల్లా చేసిన ఈ దాడులకు ఇరాన్ కారణమని ఇజ్రాయెల్ ఆరోపించింది. ఇజ్రాయెల్‌కు వ్యతిరేకంగా ఇరాన్ మద్దతుతో యాక్సిస్ ఆఫ్ రెసిస్టెన్స్ ఏర్పడింది. ఇందులో పాలస్తీనా అనుకూల షియా సంస్థలు పాల్గొన్నాయి. హిజ్బుల్లా, హౌతీ, సిరియా -ఇరాక్‌కు చెందిన సంస్థలు ఉన్నాయి.
అణుశక్తిగా మారేందుకు ఇరాన్ ప్లాన్:
1991లో గల్ఫ్ యుద్ధం ముగిసిన తర్వాత, రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలు క్షీణిస్తూనే ఉన్నాయి. అయితే 2005లో ఫండమెంటలిస్ట్ మహమూద్ అహ్మదీనెజాద్ ఇరాన్ అధ్యక్షుడైనప్పుడు బహిరంగ శత్రుత్వమొదలైంది. అహ్మదీనెజాద్ ఇజ్రాయెల్‌ను బహిరంగంగా వ్యతిరేకించాడు.ఇజ్రాయెల్ ను పక్కన పెట్టేందుకు ఇరాన్
అణుశక్తిగా మార్చేందుకు ప్లాన్ చేసింది. దీంతో ఇజ్రాయెల్ పై యుద్ధానికి అలారం మొగింది.
ఇరాన్‌పై ఇజ్రాయెల్ సైబర్ దాడి :
ఇరాన్ అణు కార్యక్రమాన్ని ఆపడానికి ఇజ్రాయెల్ కొన్నిసార్లు సైబర్ దాడి చేసింది. కొన్నిసార్లు దాని శాస్త్రవేత్తలు హత్య చేసింది . ఇప్పటి వరకు ఇరాన్-ఇజ్రాయెల్ మధ్య ప్రాక్సీ వార్ జరుగుతోంది. అయితే హమాస్ దాడి తరువాత పరిస్థితి చాలా దారుణంగా మారింది. ఇరాన్‌లో హమాస్ చీఫ్ ఇస్మాయిల్ హనియా - హిజ్బుల్లా చీఫ్ నస్రల్లా మరణం తరువాత, ఇరాన్ ప్రత్యక్ష యుద్ధానికి సవాల్ విసురుతోంది.
రెండు దేశాల మధ్య వైమానిక దాడులు:
ఇజ్రాయెల్‌పై క్షిపణి దాడి చేయడం ద్వారా ఇరాన్ ఇజ్రాయెల్‌కు స్పష్టమైన సందేశాన్ని ఇచ్చింది. దీనిపై స్పందించేందుకు ఇజ్రాయెల్ సిద్ధమవుతోంది. సహజంగానే, మధ్యప్రాచ్యంలోని రెండు సూపర్ పవర్స్ ముఖాముఖికి వస్తే, యుద్ధం మరింత ముదురుతుంది. పాత మిత్రుడు శత్రువుగా మారితే ఇతర శత్రువుల కంటే ప్రమాదకరం అనడానికి చరిత్రే సాక్షి.
Also Read: Israel vs Iran: ఇజ్రాయిల్ ప్లాన్ తెలిస్తే దిమ్మతిరగాల్సిందే.. ఇరాన్ ఇంటెలిజెన్స్ బాసే ఇజ్రాయెల్ గూఢచారి అంటా.. వెలుగులోకి సంచలన విషయాలు
స్థానికం నుంచి అంతర్జాతీయం వరకు.. క్రీడలు, వినోదం, రాజకీయాలు, విద్య, ఉద్యోగాలు, హెల్త్, లైఫ్‌స్టైల్ .. A to Z అన్నిరకాల వార్తలను తెలుగులో పొందడం కోసం ఇప్పుడే Zee తెలుగు న్యూస్ యాప్ డౌన్‌లోడ్ చేసుకోండి.
ఆండ్రాయిడ్ లింక్ - https://bit.ly/3P3R74U
ఆపిల్ లింక్ - https://apple.co/3loQYe
సోషల్ మీడియా పేజీలు సబ్‌స్క్రైబ్ చేసేందుకు క్లిక్ చేయండి.Facebook, Twitter
