Navratri 2022 : 26 सप्टेंबर 2022 पासून शारदीय नवरात्रीला सुरुवात होत आहे. या नऊ दिवसांत मंदिरे, घरे आणि भव्य मंडपात कलशाची स्थापना करून माता राणीची पूजा केली जाईल. हिंदू सणवारांमध्ये नवरात्राला एक वेगळे महत्त्व प्राप्त झाले आहे. नऊ दिवस दुर्गामातेची पूजा व उपवास या पद्धतीने हा सण संपूर्ण भारतात साजरा केला जातो. (navratri 2022 why dont we eat onion and garlic lahsun or pyaj in navratri sc )
नवरात्रातील उपवास हा देवीसाठी केलेल्या त्यागाचा छोटासा भाग. हे उपवास म्हणजे शरीर, मन व आत्मा यांच्या आरोग्यासाठी एक पर्वणीच आहे. तर दुसरीकडे नऊ दिवस जेवणात लसूण-कांदा खाणे वर्ज्य मानले जाते. पण नवरात्रीत लसूण-कांदा खाण्यास मनाई का आहे, हे तुम्हाला माहीत आहे का? जाणून घ्या या मागचं सत्य कारण..
कांदा-लसूण खाण्यास मनाई आहे
हिंदू धर्मात अनेक श्रद्धा असल्या तरी नवरात्रीमध्ये कांदा आणि लसूण (onion and garlic) खाण्याचा प्रश्न येतो तेव्हा प्रत्येकजण या नियमाचे पालन करतात. हिंदू पुराणानुसार, पूजेत किंवा उपवासाच्या वेळी लसूण आणि कांदा वापरू नये किंवा त्यापासून बनवलेले अन्न सेवन करू नये.
समुद्रमंथनाशी संबंधित कथाही प्रचलित आहे
पौराणिक कथेनुसार, जेव्हा भगवान विष्णू समुद्र मंथनाच्या वेळी बाहेर आलेले अमृत देवतांमध्ये वाटप करत होते. तेव्हा स्वरभानू नावाचा राक्षस देवतांच्या पंक्तीत देवाचं रुप घेऊन बसला आणि त्याने अमृताचे सेवन केले. जेव्हा भगवान विष्णूला हे कळले तेव्हा त्यांनी स्वरभानूचे डोके त्याच्या धडापासून वेगळे कापले. मस्तकाचे धडापासून विभक्त झाल्यानंतर स्वरभानूच्या मस्तकाला राहू आणि धडाला केतू म्हटले गेले.
डोक्यापासून धड वेगळे झाल्यावर अमृताचे दोन थेंब पृथ्वीवर पडले. ज्यातून कांदा आणि लसूण तयार झाले. अमृतापासून मिळवल्यामुळे या दोन्ही गोष्टी आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर मानल्या जातात. परंतु त्यांची उत्पत्ती राक्षसांद्वारे झाली आहे, म्हणून ते अपवित्र मानले जाते आणि पूजेच्या कार्यात ते समाविष्ट केले जात नाहीत.
कांदा आणि लसणाच्या (onion and garlic) अतिसेवनामुळे माणसाचे मन धर्मापासून विचलित होऊन इतर कामे करू लागते असेही म्हटले जाते. पुराणात कांदा आणि लसूण राजसिक आणि तामसिक मानले गेले आहेत. असे म्हणतात की तामसिक आणि राजसिक गुणांच्या वाढीमुळे व्यक्तीचे अज्ञान वाढते त्यामुळेच त्याचे मन धर्मात गुंतून राहावे यासाठी सात्विक आहार घेण्याचा सल्ला नेहमी दिला जातो. मांस-मासे, कांदा, लसूण इत्यादी तामसिक अन्नाला राक्षसी प्रकृतीचे अन्न म्हणतात. त्यामुळे घरात अशांती, रोग आणि चिंता प्रवेश करतात, म्हणून कांदा-लसूण खाणे हिंदू धर्मात निषिद्ध मानले जाते.
आयुर्वेदिक आणि वैज्ञानिक कारणे
आयुर्वेदानुसार, अन्नपदार्थांचे स्वभाव आणि खाल्ल्यानंतर शरीरातील प्रतिक्रिया या आधारे तीन प्रकारांमध्ये विभागले जाऊ शकते. जसे:
- राजसिक अन्न
- सूडयुक्त अन्न
- सात्त्विक आहार
उपवासाच्या वेळी लोक सात्विक अन्न खातात. परंतु त्यामागे धार्मिक श्रद्धेव्यतिरिक्त एक वैज्ञानिक कारण देखील आहे. शारदीय नवरात्री ऑक्टोबर-नोव्हेंबर महिन्यात येते ज्या दरम्यान ऋतू शरद ऋतूपासून हिवाळी हंगामात बदलतो. बदलत्या हवामानामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होऊ लागते. अशा स्थितीत या ऋतूत सात्विक अन्न खाल्ल्याने पचनक्रिया बरोबर राहते आणि शरीरातील विषारी पदार्थ शरीरातून बाहेर पडतात.
शास्त्रानुसार कांदा आणि लसूण हे तामसिक स्वभावाचे मानले जातात आणि शरीरात मानसिक आणि भावनिक ऊर्जा वाढवतात. ज्यामुळे मन भरकटते त्यामुळे नवरात्रीच्या उपवासात याला परवानगी नाही. कांद्यासोबत लसूण हे रजोगिनी म्हणून ओळखले जाते. याचा अर्थ असा आहे की लसूण हा एक असा पदार्थ मानला जातो ज्यामुळे आपल्या इच्छा आणि प्राधान्यांमध्ये फरक करणे कठीण होते.
नवरात्री घटस्थापना मुहूर्त (नवरात्री 2022 घटस्थापना मुहूर्त)
सोमवार, 26 सप्टेंबर 2022 रोजी अश्विन घटस्थापना
घटस्थापना मुहूर्त - सकाळी 06.28 पर्यंत
कालावधी - 01 तास 33 मिनिटे
घटस्थापना अभिजीत मुहूर्त - दुपारी 12:06 ते 12:54 पर्यंत