પૂરના પ્રકોપમાં ગરકાવ અડધું ભારત! છતાં આ 9 રાજ્યો છે વરસાદ વિહોણા

Rain deficit​ in India: ચોમાસાએ આ વખતે અદ્ભુત રંગ બતાવ્યો. 2024 માં, કેટલીક જગ્યાએ વરસાદ આફત બની ગયો હતો, જ્યારે કેટલાક રાજ્યોમાં વરસાદ અપેક્ષા અને સરેરાશ બંને કરતા ઓછો હતો. હવામાન વિભાગ (IMD)ના અહેવાલ મુજબ, જૂન-જુલાઈમાં વરસાદની પેટર્નમાં ભારે અસમાનતા જોવા મળી હતી. બિહાર, ઝારખંડ, હરિયાણા, પંજાબ, હિમાચલ પ્રદેશ, નાગાલેન્ડ, મિઝોરમ અને ઓડિશા સહિત નવ રાજ્યોમાં 20 થી 49 ટકાની ભારે અછતનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. તે જ સમયે, 1 જૂનથી 20 જુલાઈ સુધી દક્ષિણ દ્વીપકલ્પના ચાર રાજ્યો સહિત છ રાજ્યોમાં રેકોર્ડ બ્રેક વરસાદ થયો હતો.

રાજ્ય પ્રમાણે સૌથી ઓછો વરસાદ ક્યાં અને કેટલો વરસાદ પડે છે?
જો આપણે હવામાન વિભાગ (IMD) ના રાજ્ય મુજબના અહેવાલ પર નજર કરીએ, તો ઝારખંડમાં આ સમયગાળા દરમિયાન સૌથી ઓછો એટલે કે 49% ઓછો વરસાદ નોંધાયો છે. જ્યારે આ જ સમયગાળામાં, તમિલનાડુમાં સૌથી વધુ એટલે કે સામાન્ય વરસાદ કરતાં 83% વધુ વરસાદ થયો હતો. જે નવ રાજ્યોમાં સૌથી ઓછો વરસાદ થયો છે તેમાં ઝારખંડ 49%, મણિપુર 47%, હિમાચલ 41%, પંજાબ 40%, હરિયાણા 36%, જમ્મુ અને કાશ્મીર (UT) 35%, મિઝોરમ 33%, નાગાલેન્ડમાં ઉત્તરમાં 26% ઓછો વરસાદ થયો છે. પ્રદેશ, બિહારમાં 23% ઓછો વરસાદ અને ઓડિશામાં 20% ઓછો વરસાદ.

એકંદરે, સમગ્ર દેશમાં સંચિત વરસાદમાં 1% થી વધુની ઉણપ હતી. 20 જુલાઈની વાત કરીએ તો, ઉત્તર-પશ્ચિમ ભારતમાં 14%નો ઘટાડો થયો હતો જ્યારે પૂર્વ અને ઉત્તર-પૂર્વ ભારતમાં 12%નો ઘટાડો થયો હતો. બીજી તરફ, જો પ્રદેશ પ્રમાણે વાત કરીએ તો મધ્ય ભારતમાં વરસાદમાં કોઈ ઘટાડો થયો નથી. જ્યારે દક્ષિણ દ્વીપકલ્પમાં અત્યાર સુધીમાં સામાન્ય કરતાં 26% વધુ વરસાદ નોંધાયો છે. ખાસ કરીને જુલાઈમાં થોડા દિવસોના સારા વરસાદને બાદ કરતાં એકંદરે વરસાદની સ્થિતિ બહુ સારી રહી નથી.

ક્યાંક પૂર છે તો ક્યાંક દુષ્કાળ છે!
આસામથી લઈને યુપી, બિહાર અને અન્ય ઘણા રાજ્યો સુધીના ડઝનબંધ જિલ્લાઓ પૂરના પાણીથી પ્રભાવિત થયા હતા, જ્યારે ઘણા જિલ્લાઓમાં ઓછા વરસાદને કારણે લોકોની ચિંતા વધી હતી. દક્ષિણ ભારતમાં પણ ચોમાસાના વરસાદ અંગેની આ અનિશ્ચિતતા લોકોની સમજની બહાર રહી. મોટા મોટા હવામાનશાસ્ત્રીઓ પણ અમુક જગ્યાએ વધુ કે ઓછા આ અકલ્પનીય કોયડાને ડીકોડ કરી શક્યા નથી.

જળ અનામતમાં વધારો-
દેશના ચોમાસાના કોર ઝોનમાં જુલાઈમાં સામાન્ય વરસાદ થયો હતો. ઘણા રાજ્યોના 150 મોટા જળાશયોના જળ સંગ્રહમાં સુધારો જોવા મળ્યો હતો. સેન્ટ્રલ વોટર કમિશનના ડેટા દર્શાવે છે કે 27 જૂને આ જળાશયોની કુલ સંગ્રહ ક્ષમતામાં 20%નો વધારો થયો હતો. તે 18 જુલાઈના રોજ 29% થઈ ગયો.